NAC (N-acetylocysteina) – co to jest, działanie, kiedy brać, opinie

NAC to taki murarz, tynkarz, akrobata w organizmie. Bierze udział w wielu procesach, jakie zachodzą w Twoim ciele – m.in. wytwarza inne ważne związki, chroni narządy, podnosi odporność i jest przydatny w leczeniu kilku dolegliwości.

Przejrzałam badania naukowe o NAC i wraz z magistrem farmacji Iloną Krzak podpowiem Ci, z których właściwości tego utalentowanego aminokwasu możesz skorzystać.

Natu.Care Vegan Protein

Pyszne, wegańskie białko roślinne, biała czekolada i malina - pomoże uzupełnić Twoją dietę w wartościowe proteiny. To aż 26 g białka i tylko 136 kcal w porcji.

Sprawdź cenę

Dzięki białku od Natu.Care moja odporność się poprawiła a włosy wzmocniły. A smak białej czekolady z maliną - to świetnie połączenie!

Gabriela

Sprawdź cenę

Zobacz też:

• NMN (mononukleotyd nikotynamidu)
• Kwas alfa-liponowy
• BCAA
• Co to są antyoksydanty
• Co to jest stres oksydacyjny

Co to jest NAC?

NAC (N-acetylocysteina, N-acetylo-L-cysteina) to aminokwas, pochodna L-cysteiny, który przede wszystkim pełni ważną funkcję w produkcji antyoksydantów . NAC jest uważana za warunkowo niezbędny aminokwas, ponieważ organizm może ją wytwarzać z innych związków. Jest niezbędna tylko wtedy, gdy spożycie metioniny i seryny w diecie jest niskie .

NAC robi wiele dobrego dla zdrowia, m.in. wpływa na funkcjonowanie wątroby, detoksykację, poprawę pracy mózgu. Jest stosowana jako wsparcie leczenia zespołu policystycznych jajników (PCOS), insulinooporności i służy za antidotum na przedawkowanie paracetamolu .

Nie istnieją żadne źródła pokarmowe zawierające NAC (nie licząc żywności specjalnego medycznego przeznaczenia). Z tego powodu aminokwas dostarczany jest często jako suplement diety lub lek.

Po spożyciu, NAC jest wchłaniana i metabolizowana do postaci cysteiny w wątrobie. Potem jest przekształcana do glutationu – silnego przeciwutleniacza, wykorzystywanego przez organizm m.in. w procesach detoksykacyjnych, czyli usuwających szkodliwe substancje .

Na czym polega działanie NAC?

Gdyby NAC miał dostać nagrodę za szczególne zasługi, byłby to medal za działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne .

Działa przeciwutleniająco, ponieważ zwiększa poziom glutationu w organizmie. Wszystko to, pośrednio, hamuje prozapalny czynnik NF-kB .

Ufff… To co ta NAC robi? Zwalcza wolne rodniki i stan zapalny.

O tym, jak to wpływa na wiele procesów w Twoim organizmie, przeczytasz w dalszej części artykułu, ale już możesz uznać NAC za swój ulubiony aminokwas (bo każdy ma jakiś ulubiony aminokwas… czy tylko ja?)

Ranking najlepszych białek

Białko roślinne

Natu.Care Vegan Protein, wegańskie białko roślinne, biała czekolada-malina

5.0

Wegańskie białko roślinne – aż 26 g białka w porcji. Wysokiej jakości mieszanka białek grochu, drożdży i ryżu.

• Typ białka: roślinne
• Opakowanie: 525 g
• Ilość porcji w opakowaniu: 15
• Białko w porcji: 26 g
• Niska zawartość tłuszczu i węglowodanów
• Tylko 136 kcal
• Dodatkowe składniki: markowy kompleks enzymów trawiennych DigeZyme®, liofilizowany owoc maliny.

Sprawdź cenę

Opis produktu

Odżywka białkowa Natu.Care Vegan Protein – białko roślinne o smaku białej czekolady z liofilizowanymi malinami.

Doskonałe źródło białka w formie suplementu w proszku. Białko wegańskie Natu.Care to mieszanka białek grochu, drożdży i ryżu. Porcja suplementu zawiera 26 gramy białka. Skład produktu został wzbogacony o opatentowany kompleks enzymów trawiennych DigeZyme^®, które wpływają pozytywnie na proces trawienia.

Natu.Care Vegan Protein jest w 100% bezpieczne i przebadane, a w jego składzie znajdziesz jedynie najwyższej jakości surowce naturalne – bez dodatku cukru, glutenu, GMO, czy laktozy.

Plusy i minusy

Plusy:

• Wysoka zawartość białka w porcji (26 g)
• Doskonały smak i rozpuszczalność
• Dodatkowe enzymy poprawiające trawienie DigeZyme^®

Minusy:

• Jeden wariant smakowy

Dodatkowe informacje

Suplement diety z wysoką zawartością białka, który stanowi doskonałe uzupełnienie diety dla osób na diecie wegańskiej, wegetariańskiej, bezlaktozowej. Świetnie sprawdza się również u osób aktywnych sportowo i rekreacyjnie, które szukają urozmaicenia od mlecznych odżywek białkowych lub gorzej trawią białko serwatkowe.

Skład

Składniki: białko grochowe 22,75 g, białko drożdżowe 5,25 g, białko ryżowe 3,78 g, liofilizowany owoc maliny (3%), substancja zagęszczająca: guma guar, aromaty, barwnik: czerwień buraczana, kompleks enzymów trawiennych DigeZyme^® [α-amylaza (z Aspergillus oryzae), neutralna proteaza (z Bacillus subtilis), laktaza (z Apergillus oryzae), lipaza (z Rhizopus oryzae), celulaza (z Trichoderma longibrachiatum)], substancje słodzące: sukraloza, glikozydy stewiolowe ze stewii.

Wartości odżywcze w porcji 35 g:

• Wartość energetyczna: 569 kJ/ 136 kcal
• Tłuszcz: 2,33 g, w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0,6 g
• Węglowodany: 2,63 g, w tym cukry: 0,76 g
• Białko: 26,18 g
• Sól: 0,18 g
• Komplet multienzymatyczny DigeZyme: 50 mg

ALLDEYNN WHEYROSE

4.7

• Typ białka: WPC (koncentrat białka serwatkowego)
• Opakowanie: 500 g
• Ilość porcji w opakowaniu: 16
• Białko w porcji: 22,5 g (biała czekolada), 21,9 g (masło orzechowe), 21,6 g (ciasteczko)
• Dodatkowe składniki: enzymy DigeZyme®

Sprawdź cenę

Opis produktu

Odżywka białkowa zawierająca koncentrat białka serwatkowego (WPC) z dodatkiem enzymów trawiennych. Dobrze się trawi, jest łatwym i szybkim sposobem na dostarczenie białka i może być spożywane przez osoby z nietolerancją laktozy. Sprawdzi się nie tylko jako samodzielny napój, ale i smaczny dodatek do szejków, deserów, owsianek czy omletów.

WHEYROSE zawiera pięć enzymów trawiennych, które pomagają w rozkładaniu makrocząsteczek na mniejsze elementy, dzięki czemu składniki z pożywienia oraz z odżywki jeszcze lepiej się przyswajają. Pozwala to na zminimalizowanie lub nawet na wyeliminowanie dolegliwości trawiennych. Taki dodatek w odżywkach białkowych to rzadkość.

Plusy i minusy

Plusy:

• Bez laktozy – idealna odżywka dla osób z nietolerancją.
• Zawiera dodatek DigeZyme® – pięciu enzymów trawiennych.
• Użytkownicy chwalą smak i dobrą rozpuszczalność proszku.
• Producent wykonuje badania laboratoryjne sprawdzające skład odżywki.

Minusy:

• Opakowanie zawiera tylko 16 porcji.
• Producent nie doprecyzował, jakie są aromaty w składzie.
• Maltitol zawarty w składzie zwiększa poziom glukozy we krwi i nie jest obojętny dla glikemii – zachowaj umiar.

Dodatkowe informacje

• Nie dodawaj WHEYROSE do bardzo gorących płynów (np. mleka), ponieważ zrobią się grudki. Koncentrat białka serwatkowego najlepiej mieszać w ciepłym płynie.
• Proszek zastąpi ok. 40% mąki, jeśli chcesz zrobić proteinowego omleta czy naleśniki.
• Nieodpowiedni dla wegan (zawiera białka mleka).

Opinia użytkownika

Narzeczona twierdzi, że najlepsze białko z całej oferty. Nie jest sztuczne w smaku i doskonale się rozpuszcza, a przy tym ciasteczka są pyszne.

Health Labs ShapeMe

4.9

• Typ białka: WPI90 (mleko)
• Opakowanie: 15 saszetek = 570 g
• Ilość porcji w opakowaniu: 15
• Białko w porcji: 28 g

Sprawdź cenę

Opis produktu

ShapeMe to białko WPI90 zamknięte w saszetkach z proszkiem do rozpuszczania w wodzie. Formuła o wysokiej zawartości białka zawiera dodatek liofilizowanych owoców, m.in. truskawek, jeżyn, jagód i wiśni w zależności od wersji smakowej. Dzienna porcja preparatu to 28 g białka z izolatu białek serwatkowych WPI90 z dodatkiem ALCAR (acetylo L-karnityny), L-glutaminy i arabinogalaktanu zaliczanego do błonnika pokarmowego.

Plusy i minusy

Plusy:

• Dobra rozpuszczalność proszku
• Do wyboru aż trzy smaki
• Wygodne saszetki

Minusy:

• Wysoka cena

Dodatkowe informacje

Do produkcji białka ShapeMe zastosowano izolat białek serwatkowych (WPI, ang. Whey Protein Isolate) pozyskany z mleka pochodzącego ze zrównoważonej hodowli, od krów karmionych trawą, tzw. „grass fed”. Izolat białek serwatkowych tworzony jest pod ścisłą kontrolą łańcucha dostaw, tzw. „from farm to table” z uwzględnieniem zmniejszenia śladu węglowego.

Opinia eksperta

"Polecam je przede wszystkim ze względu na smak. Nie trawię mnóstwa odżywek białkowych, a ten smak jest dla mnie akceptowalny :) Najbardziej smakuje mi wiśnia, ale wszystkie są dobre."

ALLDEYNN VEGEROSE

4.9

• Typ białka: roślinne
• Opakowanie: 500 g
• Ilość porcji w opakowaniu: 16
• Białko w porcji: 15 g (biała czekolada-malina i wanilia-jagoda), 14 g (czekolada)

Sprawdź cenę

Opis produktu

Odżywka białkowa z pięciu białek roślinnych wzbogacona o błonnik z akacji, siemię lniane, olej MCT oraz kompleks probiotyczno-prebiotyczny LactoWise®. To synbiotyk, który stymuluje rozwój i wzrost korzystnych bakterii w przewodzie pokarmowym i wykazuje korzystny wpływ na kondycję układu pokarmowego.

Plusy i minusy

Plusy:

• Bogaty aminogram dzięki różnorodności z 5 białek.
• Dodatek LactoWise® wspiera układ pokarmowy.
• Zawiera naturalne barwniki.
• Niska zawartość cukrów.
• Wysoka zawartość błonnika pokarmowego.

Minusy:

• Opakowanie zawiera tylko 16 porcji.
• Zawiera maltodekstrynę – osoby pilnujące cukru we krwi i indeksu glikemicznego powinny zachować ostrożność.

Dodatkowe informacje

• Wegańskie odżywki białkowe ze względu na rozpuszczalność i konsystencje to świetny dodatek do deserów, owsianek, omletów czy pancakes.

Opinia eksperta

Odżywka idealna do spożycia szczególnie po treningu, w celu regeneracji mikrouszkodzeń. Fajny dodatek LactoWise®  i koncentratu soku buraczanego, co wspiera mikroflorę jelitową.

Białko roślinne

Trec Soy Protein Isolate, białko sojowe, smak waniliowy, 750 mg

4.8

• Typ białka: Izolat białka sojowego
• Opakowanie: 750 g
• Ilość porcji w opakowaniu: 25
• Białko w porcji: 28,4 g

Sprawdź cenę

Opis produktu

 Izolat protein sojowych - źródło pełnowartościowego białka z niską zawartością węglowodanów, tłuszczu oraz cholesterolu. Ten produkt to dobre rozwiązanie dla osób będących na różnych odmianach diet wegetariańskich. Zawiera wszystkie 8 aminokwasów egzogennych, dzięki czemu białko sojowe może być maksymalnie zabsorbowane.

Plusy i minusy

Plusy:

• Soja posiada bogaty aminogram

Minusy:

• Zawiera fruktozę
• Dla wielu osób soja jest alergenem

Dodatkowe informacje

Soja to roślina stanowiąca bogate źródło białka, zawierająca ponad 36 g protein w 100 g. 

Opinia klienta

"Początkowo byłam sceptycznie nastawiona do tego produktu, ale po miesiącu stosowania jestem bardzo zadowolona. Smak jest w porządku nawet z wodą. Rozpuszczalność średnia,ale jak użyje się blendera to konsystencja jest idealna. Na uzupełnienie codziennej diety produkt jest świetny".

Olimp 100% Natural Whey Protein Isolate, smak naturalny, 600 g

4.8

• Typ białka: WPI
• Opakowanie: 600 g
  
• Ilość porcji w opakowaniu: 20
  
• Białko w porcji: 26 g

Sprawdź cenę

Opis produktu

100% Natural Whey Protein Isolate to suplement diety w postaci proszku, który dostarcza wysokiej jakości białka w formie izolatu protein serwatki (WPI). Zawiera bogaty profil aminokwasowy, dostarczający m.in. aminokwasy rozgałęzione BCAA. Produkt posiada 26 g białka o niskiej zawartości cukrów i tłuszczu.

Plusy i minusy

Plusy:

• Bogaty profil aminokwasowy
• Prosty, krótki skład

Minusy:

• Klienci zwracają uwagę na słaby smak i zapach produktu
• Mocno się pieni po rozpuszczeniu

Dodatkowe informacje

Izolat marki Olimp Sport Nutrition powstaje w oparciu o proces mikrofiltracji CFM - to sprawia, że proteiny nie ulegają denaturacji a Klient otrzymuje w 100% czysty produkt o pełnej strukturze i aktywności biologicznej.

Opinia eksperta

"ze wszystkich izolatów Olimpa ten smak a właściwie brak smaku jest najlepszy... poza tym dobrze się rozpuszcza".

Olimp Pure Whey Isolate 95, smak czekoladowy, 600 g

4.8

• Typ białka: WPI
  
• Opakowanie: 600 g
  
• Ilość porcji w opakowaniu: 17
  
• Białko w porcji: 26 g

Sprawdź cenę

Opis produktu

Każda porcja tego izolatu WPI stanowi doskonałe źródło białka pochodzenia zwierzęcego, a więc uznawanego za pełnowartościowe. Charakteryzuje się wysoką wartością biologiczną (BV=159), jak i odżywczą. Producent zadbał także o wartościowy dodatek w postaci witamin o dobrej przyswajalności.

Plusy i minusy

Plusy:

• Różne warianty smakowe (wanilia, truskawka, cherry yoghurt, czekolada oraz masło orzechowe)
• Zawiera dodatek witamin (C,D, E, wit z grupy B) 

Minusy:

• Zawiera barwnik E150c czyli karmel amoniakalny - istnieją wątpliwości co do jego wpływu na układ odpornościowy

Dodatkowe informacje

Olimp Pure Whey Isolate 95 dostarcza pełny profil aminokwasów, w tym niezbędnych aminokwasów rozgałęzionych (BCAA), które są kluczowe dla skutecznej rekonstrukcji i regeneracji mięśni.

Opinia eksperta

"Dla mnie białko ma dobry smak, o dziwno mniej słodki niż zwykle te same lub podobne smaki od innych producentów. Skusiła mnie niska zawartość tłuszczów w produkcie. Smak jest łagodny, może mniej odczuwalny niż u innych producentów, ale o dziwo chyba wolę mniej nasycony i dużo mniej słodki produkt."

Olimp, Whey Protein Complex 100%, czekolada, 700 g

4.9

• Typ białka: WPC
  
• Opakowanie: 700 g
  
• Ilość porcji w opakowaniu: 20
  
• Białko w porcji: 26 g

Sprawdź cenę

Opis produktu

Suplement diety Olimp Whey Protein Complex 100% zawiera specjalnie opracowany zestaw białkowy- ultrafiltrowany koncentrat białek serwatkowych WPC instant, oraz zaawansowany technologicznie izolat białek serwatkowych WPI-CFM w formie instant.

Plusy i minusy

Plusy:

• Dużo wersji smakowych
• Bogaty profil aminokwasowy
• Miarka w opakowaniu
• Nie pieni się

Minusy:

• Spora ilość słodzików w składzie

Dodatkowe informacje

Odpowiednie wysycenie krwi aminokwasami (białko zbudowane jest z aminokwasów), w tym BCAA, których organizm ludzki ze względu na ich egzogenny charakter nie jest w stanie sam produkować.

Opinia eksperta

"Najlepsze białko, jakie do tej pory miałam okazję testować! Po wypróbowaniu białek różnych firm postanowiłam spróbować białka z firmy Olimp, a jako amator i wielbiciel czekolady od razu wzięłam ten smak :) Intensywnie czuć czekoladę, dobrze się rozpuszcza (czy to w wodzie, mleku, czy w owsiance). Polecam"

KFD Premium WPC 82, smak białej czekolady, 900 g

4.9

• Typ białka: WPC
  
• Opakowanie: 700 g
  
• Ilość porcji w opakowaniu: 23
  
• Białko w porcji: 24 g

Sprawdź cenę

Opis produktu

KFD Premium WPC 82 to instantyzowany i w 100% czysty koncentrat białka serwatkowego - produkt o zawartości ok. 80% białka w suchej masie. WPC 80 jest to odżywka wspierająca organizm, dostarcza ona wartości odżywcze, które ciężko jest przyswoić z jedzenia. Dzięki niej możliwe jest podtrzymanie dobowego zapotrzebowania na proteiny niezbędne do świadomego budowania sylwetki.

Plusy i minusy

Plusy:

• Bardzo dobra rozpuszczalność
• Bez  aspartamu i sztucznych barwników
• Wysoka zawartość aminokwasów BCAA

Minusy:

• Dość słodki smak

Dodatkowe informacje

Produkt został opracowany przede wszystkim z myślą o osobach aktywnych fizycznie i intensywnie trenujących, w tym zawodowych sportowcach i pozwala na uzupełnienie codziennej diety w białko, które jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Opinia eksperta

"Smaczne białko. Dodawane do owsianki, jedna miarka (pół zalecanej porcji) - nie za słodkie i wyczuwalny smak."

OstroVit 100% Whey Protein, smak francukiej wanilii, 700 g

4.8

• Typ białka: WPC
• Opakowanie: 700 g
• Ilość porcji w opakowaniu: 23
• Białko w porcji: 21 g

Sprawdź cenę

Opis produktu

Głównym składnikiem tego produktu jest wysokiej jakości koncentrat białka serwatkowego (WPC), jedna porcja dostarcza organizmowi 21 g protein. Whey Protein charakteryzuje się niską zawartością tłuszczu - jedna porcja dostarcza do organizmu 0,7 g tłuszczu. To produkt, który przekazuje do organizmu aminokwasy rozgałęzione BCAA, a także niezbędne aminokwasy egzogenne EAA.

Plusy i minusy

Plusy:

• Dobra rozpuszczalność proszku
• Różne warianty smakowe

Minusy:

• Zawiera maltodekstrynę - osoby pilnujące cukru we krwi i indeksu glikemicznego powinny zachować ostrożność. 

Dodatkowe informacje

Białko serwatkowe powstaje z serwatki, która stanowi składnik uboczny produkcji sera. W OstroVit 100% Whey Protein wykorzystano koncentrat białek serwatkowych z mleka, które wyróżniają się dobrą rozpuszczalnością, przyswajalnością i krótkim czasem wchłaniania, co pozytywnie oddziałuje na jakość suplementacji.

Opinia eksperta

"Smak jest super, nie chemiczny. Co do rozpuszczalności, to nie miałem najmniejszych problemów, mieszam w zwykłym, tanim, ręcznym shakerze. Nie wiem skąd opinie o tym, że są jakieś problemy z rozmieszaniem tego białka. Jak lubisz wanilię to produkt dla ciebie."

HempKing Bio Białko Konopne Organic, 250 g

4.7

• Typ białka: roślinne
• Opakowanie: 250 g
• Ilość porcji w opakowaniu: 8-16
• Białko w porcji: 7,5 g - 15 g

Sprawdź cenę

Opis produktu

BIO białko konopne to 100% organicznego białka konopnego, wytwarzanego w niskich temperaturach. Konopie są źródłem błonnika pokarmowego oraz niezbędnych kwasów tłuszczowych, zawierają także proteiny i aminokwasy i witaminy. Producent zapewnia pochodzenie składników z organicznych upraw, zero glutenu, a także odznaczenie certyfikatem EU Organic, który świadczy o organiczności produktu konopnego.

Plusy i minusy

Plusy:

• Posiada certyfikat EU Organic
• Dwie dodatkowe wersje smakowe: z bio bananem oraz wersję z bio kakao

Minusy:

• Niska zawartość białka w porcji dziennej
• Opakowanie zawiera tylko 8-16 porcji

Dodatkowe informacje

Białko konopne wyróżnia się wysoką zawartością błonnika. Oznacza to, że sprawdzi się jako przekąska o każdej porze dnia lub jako dodatek do różnorodnych posiłków, które wzbogaci je o porcję błonnika.

Opinia klienta

"Sprawdza się jako dodatek do posiłków i do picia, np. z mlekiem. Polecam ze względu na wartości odżywcze"

Doctor Life Whey Protein, smak neutralny, 450 g

4.9

• Typ białka: WPI
  
• Opakowanie: 450 g
  
• Ilość porcji w opakowaniu: 11-22
  
• Białko w porcji: 19,84 g

Sprawdź cenę

Opis produktu

Pure Whey Protein jest instantyzowanym 87% izolatem białka serwatki pozyskanym od krów pastwiskowych karmionych wyłącznie zieloną trawą (Truly Grass Fed™) i jest wytwarzany ze słodkiej serwatki mlecznej przy wykorzystaniu technologii filtracji membranowej.
Produkt jest instantyzowany czyli przetwarzany w proszek tak aby był łatwo rozpuszczalny w wodzie - przy użyciu lecytyny słonecznikowej.

Plusy i minusy

Plusy:

• Pochodzi od krów w 95% karmionych trawą, z wolnego wybiegu (pastwiska Irlandii)
• Wolne od antybiotyków, przetwarzane na zimno, mikro-filtrowane, Non-GMO
• Bez sztucznych słodzików, aromatów, barwników czy konserwantów

Minusy:

• Wysoka cena

Dodatkowe informacje

Białko od Doctor Life jest łatwo przyswajalne - wchłania się z przewodu pokarmowego w zaledwie kilka / kilkanaście minut, posiada szeroki profil aminokwasów.

Opinia eksperta

"Najlepszy pod względem ekologiczności izolat białka serwatkowego jaki znalazłam na polskim rynku."

NAC – właściwości

N-acetylocysteina jest coraz lepiej poznana. Powstało wiele badań z udziałem ludzi i zwierząt, które znajdują w tym aminokwasie ogromny potencjał dla zdrowia.

Jak NAC wpływa na Twój organizm?

Bierze udział w syntezie glutationu

Parafrazując klasyka: Za każdym silnym antyoksydantem stoi jeszcze silniejszy związek. To idealnie określa rolę NAC w wytwarzaniu silnego antyoksydantu – glutationu .

Badania naukowe sugerują, że spożycie antyoksydantów może zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych, w tym chorób układu krążenia .

Jeśli więc interesuje Cię glutation, może warto rozpatrzyć również NAC?

Wspiera detoksykację organizmu

NAC odgrywa ważną rolę w procesie detoksykacji organizmu. Detoksykacja polega na usuwaniu toksyn, substancji chemicznych i innych związków szkodliwych dla zdrowia, które mogą gromadzić się w organizmie .

Pamiętaj, że Twój organizm sam przeprowadza proces detoksykacji. Nie potrzebuje dziwnych diet, restrykcji czy preparatów oczyszczających – nie daj sobie wmówić, że potrzebujesz jakiegokolwiek detoksu.

No, chyba że przesadzisz z lekami przeciwgorączkowymi… Magister farmacji tłumaczy:

Poprawia zdrowie wątroby

NAC ma lecznicze zastosowanie w chorobach wątroby dzięki właściwościom przeciwutleniającym i przeciwzapalnym .

Przegląd badań z 2023 roku sugeruje, że suplementacja NAC poprawia przeżywalność pacjentów z ostrą niewydolnością wątroby zarówno po przeszczepie jak i bez przeszczepu, jednocześnie skracając ich czas pobytu w szpitalu .

W badaniu naukowym z 2021 roku NAC wykazała potencjał w poprawie funkcji wątroby w przypadkach jej uszkodzenia wywołanego nadmiernym spożyciem alkoholu .

„N-acetylocysteina–odtrutka” jest uważana za antidotum w przypadkach przedawkowania paracetamolu, ponieważ zwiększa dostępność cysteiny w organizmie, która jest niezbędna do produkcji glutationu – naturalnego przeciwutleniacza występującego w komórkach wątroby .

Wspiera leczenie PCOS

Badania naukowe sugerują, że suplementacja NAC u kobiet z PCOS (zespół policystycznych jajników) :

• zmniejsza stres oksydacyjny i wchłanianie wapnia w neutrofilach,
• poprawia dojrzewanie oocytów, jakość zarodków i zmniejsza ilość niedojrzałych oocytów,
• obniża stężenie testosteronu i poprawia insulinooporność.

„Czasem lekarze zalecają przyjmowanie NAC w celu rozrzedzania śluzu szyjkowego, co poprawia jego jakość i zwiększa szanse na zajście w ciążę”, dodaje magister farmacji.

Pozytywnie wpływa na płodność

Niektóre badania sugerują, że suplementacja tym aminokwasem może mieć pozytywny wpływ na płodność mężczyzn i kobiet .

W badaniu z 2019 roku z udziałem 50 niepłodnych mężczyzn doustna suplementacja NAC znacząco poprawiła u nich jakość nasienia: ilość plemników, ruchliwość i morfologię. Mężczyźni przez 3 miesiące przyjmowali 600 mg NAC dziennie .

Metaanaliza z 2023 roku sugeruje, że suplementacja NAC może być skutecznym środkiem wspomagającym owulację w przypadku niepłodności kobiet związanej z PCOS i tej o niejasnej przyczynie .

Zapytałam o opinię dr. n. med. Artura Drobniaka:

Klomifen to lek stosowany u kobiet w leczeniu niepłodności spowodowanej brakiem owulacji. Badanie naukowe z 2007 roku sugeruje, że przyjmowanie tego leku w połączeniu z 1200 mg NAC od 3 do 7 dnia cyklu miesiączkowego podnosi wskaźnik występowania jajeczkowania z 17,9% do 52,1% oraz wskaźnik ciąż o 11,5% .

Zobacz też:

• Hashimoto
• Niedoczynność tarczycy
• Nadczynność tarczycy

Wspiera zdrowie psychiczne

Suplementacja NAC może zmniejszyć objawy i poprawić jakość życia w przypadku osób cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową (ChAD), zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD), depresję i trichotillomanię (kompulsywne wyrywanie włosów) .

NAC w połączeniu z psychoterapią i lekami stosowanymi w psychiatrii może być pomocnym uzupełnieniem leczenia chorób i zaburzeń psychicznych.

Wspiera leczenie uzależnień

NAC była stosowana w badaniach klinicznych dotyczących uzależnień m.in. od marihuany, kokainy, metamfetaminy, nikotyny, a nawet hazardu . Sugerują one, że suplementacja może być pomocna w wychodzeniu z nałogów .

Przegląd badań z 2017 roku sugeruje, że NAC w porównaniu z placebo znacząco zmniejsza objawy głodu u osób uzależnionych .

Działanie to można wyjaśnić tym, że ten aminokwas pomaga regulować poziom glutaminianu – najważniejszego neuroprzekaźnika w mózgu. Jego nieprawidłowa ilość może powodować m.in. zaburzenia zdrowia psychicznego czy uzależnienia .

Łagodzi objawy chorób układu oddechowego

Pacjenci z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc doświadczają długotrwałego uszkodzenia oksydacyjnego i stanu zapalnego tkanki płucnej, co powoduje zwężenie dróg oddechowych i prowadzi do duszności i kaszlu . N-acetylocysteina działa jako środek wykrztuśny i zmniejsza stan zapalny w oskrzelach oraz tkance płucnej .

NAC jest także pomocna osobom z przewlekłym zapaleniem oskrzeli. Rozrzedzając śluz w oskrzelach i zwiększając poziom glutationu, aminokwas może pomóc zmniejszyć nasilenie oraz częstotliwość świszczącego oddechu i kaszlu .

NAC może wspierać leczenie innych dolegliwości układu oddechowego, takich jak :

• mukowiscydoza,
• astma oskrzelowa,
• zwłóknienie płuc,
• zatkanie nosa i zatok na tle alergicznym lub infekcyjnym.

Chroni serce

NAC może zmniejszyć oksydacyjne uszkodzenia serca, co z kolei może minimalizować ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego .

Uszkodzenia te są wynikiem szkodliwego działania reaktywnych form tlenu (ROS) na komórki serca. ROS są naturalnym produktem ubocznym metabolizmu komórkowego, jednak w nadmiarze mogą szkodzić komórkom i tkankom.

Uszkodzenia oksydacyjne serca prowadzą do jego chorób, powodując m.in. udar czy zawał. Suplementacja NAC może zmniejszać ryzyko wystąpienia tych chorób poprzez ograniczanie uszkodzeń oksydacyjnych .

Przegląd badań naukowych z 2021 roku sugeruje, że N-acetylocysteina może chronić czynność i zdrowie serca u pacjentów z cukrzycą i tych po niektórych operacjach serca .

Wspiera odporność

N-acetylocysteina jako najlepszy skrzydłowy glutationu wspiera jego właściwości do stymulowania układu odpornościowego .

Badania nad niektórymi chorobami związanymi z niedoborem NAC i glutationu sugerują, że suplementacja NAC może poprawić i potencjalnie przywrócić prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego .

Stabilizuje stężenie cukru we krwi

Badania na zwierzętach sugerują, że suplementacja NAC może stabilizować stężenie cukru we krwi poprzez zmniejszenie stanu zapalnego w komórkach tłuszczowych i poprawę insulinooporności .

Gdy receptory insuliny są nienaruszone i zdrowe, prawidłowo usuwają cukier z krwi, utrzymując jego stężenie w normalnych granicach .

Poprawia pracę mózgu

NAC uzupełnia glutation (silny antyoksydant) i reguluje poziomu glutaminianu (ważny neuroprzekaźnik) w mózgu, więc jest pomocny w poprawie funkcji poznawczych – pamięci, koncentracji, myślenia .

Korzystny wpływ na pracę mózgu jest szczególnie ważny w kontekście chorób neurodegeneracyjnych – Alzheimera i Parkinsona.

Choroba Alzheimera spowalnia zdolność uczenia się i zapamiętywania, prowadzi do problemów z komunikacją i dezorientację chorego . Badania z 2016 roku na myszach sugerują, że suplementacja NAC może spowolnić utratę zdolności efektywnego myślenia .

Choroba Parkinsona charakteryzuje się uszkodzeniem komórek wytwarzających dopaminę – neuroprzekaźnika mającego wpływ m.in. na nastrój, motywację i koordynację ruchową. Oksydacyjne uszkodzenia komórek przyczyniają się do rozwoju tej choroby .

Badania na zwierzętach sugerują, że NAC zwiększa poziomu glutationu w mózgu i redukuje uszkodzenia oksydacyjne. Potrzeba jednak więcej badań z udziałem ludzi, aby potwierdzić potencjał NAC w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych .

Wspiera zdrowie nerek

NAC wykazuje duży potencjał we wspieraniu funkcjonowania nerek, szczególnie u pacjentów ze schorzeniami tego narządu.

Przegląd 19 badań naukowych z 2021 roku sugeruje, że przyjmowanie NAC potencjalnie :

• zapobiega zmniejszeniu czynności nerek u pacjentów z zatruciem paracetamolem i niewydolnością wątroby,
• zmniejsza dysfunkcję śródbłonka spowodowaną toksynami mocznicowymi,
• łagodzi uszkodzenia oksydacyjne i śmierć komórek w tkankach wątroby i nerek,
• zmniejsza poziom homocysteiny, która w nadmiarze niekorzystnie wpływa na zdrowie .

NAC a wyniki sportowe

Chcesz „szybciej, wyżej, silniej”, więc myślisz o dodatkowym wsparciu dla sportowego wykonu. Wiedza o wpływie suplementacji NAC na sportowców jest ograniczona i niejednoznaczna. Z jednej strony, niektóre badania sugerują potencjalne korzyści w poprawie wydolności fizycznej i zdolności antyoksydacyjnych . Z drugiej, inne wskazują, że suplementacja NAC może osłabiać adaptacje treningowe .

Jeśli interesuje Cię poprawa wyników sportowych, wzrost siły czy skrócenie czasu regeneracji, postaw na razie na dobrze przebadane związki, takie jak kreatyna.

N-acetylocysteina a COVID-19

NAC została zbadana pod kątem potencjalnej roli w zapobieganiu i leczeniu uzupełniającym COVID-19. Badania z 2020 roku sugerują, że ten aminokwas może mieć korzystny wpływ na pacjentów z koronawirusem poprzez przeciwdziałanie zaburzeniom równowagi stresu oksydacyjnego .

Badania kliniczne z 2021 roku z udziałem 92 pacjentów z COVID-19 wykazały, że przyjmowanie NAC może zmniejszyć nasilenie zespołu ostrej niewydolności oddechowej i śmiertelność .

Potrzebne są dalsze badania, aby w pełni zrozumieć skuteczność i optymalne wykorzystanie NAC w kontekście leczenia COVID-19, ale dotychczasowe prace wyglądają obiecująco.

NAC – jaki suplement wybrać?

Do wyboru masz różne formy suplementów diety z NAC – tabletki, kapsułki i proszek. N-acetylocysteina zawsze będzie występować w nich w wolnej formie, dlatego zwracaj uwagę na całość składu – unikaj zbędnych barwników, aromatów i słodzików.

N-acetylocysteina a L-cysteina

N-acetylocysteina (NAC) to forma aminokwasu L-cysteiny.

Przyjmowanie L-cysteiny ogranicza tempo produkcji glutationu w organizmie, więc lepiej nie ingerować w ten proces i przyjmować NAC. Jest mniej toksyczna i lepiej rozpuszczalna niż sama L-cysteina.

NAC – dawkowanie

Dawkowanie NAC zależy celu terapeutycznego. Zazwyczaj lekarze zalecają dawki od 600 do 1800 mg na dobę. Suplementacja NAC pomaga uzupełnić jej braki i zwiększyć poziom cysteiny w organizmie.

Preparaty z tym aminokwasem mają jednak niską biodostępność, co oznacza, że nie są dobrze wchłaniane przez organizm. Warto przyjmować je z posiłkiem bogatym w witaminę C (np. cytrusy do śniadania czy kiszona kapusta do obiadu). Doustna N-acetylocysteina jest bezpieczna i dobrze tolerowana bez znaczących działań niepożądanych .

Czy można przedawkować NAC?

Tak, można przedawkować NAC, jeśli przekracza się zalecane przez producenta porcje dzienne (zazwyczaj powyżej 1800 mg/dobę). Objawy przedawkowania to dolegliwości ze strony układu pokarmowego, oddechowego, bóle głowy i zmęczenie . Pamiętaj, że liczy się jakość, a nie ilość suplementacji.

Jak długo można brać NAC?

To, jak długo można suplementować NAC zależy od kontekstu i indywidualnych potrzeb. N-acetylocysteina jest ogólnie uważana za bezpieczną do krótkotrwałego stosowania, w badaniach klinicznych stosowano okresy suplementacji od kilku tygodni do kilku miesięcy .

W przypadku określonych problemów ze zdrowiem takich jak przedawkowanie paracetamolu lub przewlekła obturacyjna choroba płuc NAC może być podawana przez kilka dni w ramach ostrego leczenia lub terapii podtrzymującej. W przypadku schorzeń takich jak zaburzenia psychiczne lub PCOS suplementacja NAC może być stosowana przez dłuższy czas jako terapia uzupełniająca.

Kiedy brać NAC – rano czy wieczorem?

Nie ma znaczenia czy przyjmiesz NAC rano, czy wieczorem. Dla ułatwienia sobie suplementacji i zachowania regularności warto brać n-acetylocysteinę z dużym posiłkiem (np. obiadem) bogatym w witaminę C, która może wspomagać jej przyswajanie.

Nie ma jednoznacznych dowodów naukowych na to, że NAC negatywnie wpływa na jakość snu, ale nie zaleca się przyjmowania jej tuż przed snem.

Po jakim czasie działa NAC?

To, po jakim czasie działa NAC zależy od stanu pacjenta, dolegliwości i przyjętej dawki. Może działać w ciągu kilku godzin, aby pomóc w leczeniu przedawkowania, ale w przypadku innych schorzeń np. w celu wsparcia wystąpienia owulacji może to potrwać od kilku tygodni do kilku miesięcy .

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania do stosowania NAC to: ciąża i okres karmienia piersią, stosowanie antybiotyków i leków przeciwkaszlowych, choroby układu oddechowego (np. astma), choroby układu pokarmowego (np. choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy), a także u osób z ograniczoną zdolnością do odkrztuszania wydzieliny .

Przed rozpoczęciem suplementacji N-acetylocysteiną skonsultuj się z lekarzem.

Skutki uboczne

Przekroczenie zalecanej porcji dziennej NAC może powodować następujące skutki uboczne :

• nudności,
• wymioty,
• senność,
• zmęczenie,
• ból głowy,
• suchość w jamie ustnej,
• biegunka,
• zaparcia.

Skutki uboczne mijają zazwyczaj po odstawieniu preparatów z NAC.

NAC – opinie ekspertów. Czy warto?

Zobacz też:

• Stres oksydacyjny
• Antyoksydanty
• Wątroba
• Stłuszczona wątroba
• Izolat białka WPI

Podsumowanie