- Strona Główna
- Zdrowie
- Stres oksydacyjny
Stres oksydacyjny: co to, przyczyny, objawy, badanie, jak leczyć
Odkryj tajemnice stresu oksydacyjnego i dowiedz się, jak wpływa na Twój organizm.
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dlaczego możesz nam zaufać
Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstaj ą przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.
Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym
Informacja o reklamach
Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.
Dowiedz się więcej w naszym regulaminie
Stres oksydacyjny wpływa na komórki organizmu jak piasek na silnik – stopniowo spowalnia działanie i niszczy sprawność wszystkich mechanizmów.
Dlatego wspólnie z magister farmacji, Iloną Krzak i dietetyczką kliniczną, Julią Skrajdą odpowiemy na wszystkie pytania o stresie oksydacyjnym.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym jest stres oksydacyjny, wolne rodniki i antyoksydanty.
- Co prowadzi do stresu oksydacyjnego i czym się objawia.
- Jakie są skutki zdrowotne nieleczonego stresu oksydacyjnego.
- Jak zwalczać ten groźny stan.
Sprawdź, za co pokochały go tysiące klientek Natu.Care Premium Omega-3ᵀᴳ.
Natu.Care Omega-3ᵀᴳ Premium
Natu.Care Omega-3ᵀᴳ Premium dla zdrowia serca, mózgu i odporności. Najlepsza przyswajalność. Optymalna dawka 750 mg. Przebadana przez niezależne laboratorium.
Zobacz więcej
W końcu omega 3 w solidnej dawce i proporcji. Plus za TG, czyli trójglicerydy!
Zobacz też:
- Najważniejsze informacje o tarczycy
- Niedoczynność tarczycy
- Nadczynność tarczycy
- Hashimoto
- Anemia
- NAC (N-acetylocysteina)
- NMN (mononukleotyd nikotynamidu)
- Jak dbać o zdrowie
Co to jest stres oksydacyjny?
Stres oksydacyjny to stan, gdy w organizmie jest za dużo wolnych rodników (niestabilnych cząsteczek), a za mało przeciwutleniaczy (antyoksydantów). Zadaniem antyoksydantów jest neutralizacja wolnych rodników. Brak jego wykonania prowadzi do uszkodzeń komórek, które prowadzą do np. starzenia organizmu .
Wolne rodniki to bardzo niestabilne, aktywne i agresywne cząsteczki. Wykazują one silną potrzebę upuszczenia swojej energii.
Ilona Krzak magister farmacji
Co to są wolne rodniki?
Wolne rodniki to niestabilne i bardzo reaktywne cząsteczki, które można porównać do małych dzieci z zapałkami – mogą spowodować wiele szkód w przypadku utraty nad nimi kontroli. W ciele wolne rodniki mogą atakować i uszkadzać komórki, białka, tłuszcze lub DNA . Działają jak „rdza” dla organizmu, przyspieszając jego starzenie się i narażając na różne choroby.
A czym są antyoksydanty (przeciwutleniacze)?
Na szczęście w Twoim ciele masz specjalny system obronny. Jego armia to antyoksydanty (przeciwutleniacze) neutralizujące wolne rodniki . Kiedy armia przestaje dawać radę, w organizmie pojawia się stres oksydacyjny.
Najważniejsze antyoksydanty to:
- witamina C,
- likopen,
- flawonoidy,
- witamina E,
- glutation,
- koenzym Q10,
- selen,
- beta-karoten,
- karotenoidy,
- polifenole.
To tylko mała gromada Twoich żołnierzy. W rzeczywistości w organizmie występują tysiące substancji, które wykazują działanie antyoksydacyjne.
Główni pogromcy wolnych rodników to przede wszystkim witaminy A, D, E oraz witamina C, jak i karotenoidy i flawonoidy, ale również kwasy organiczne i selen.
Julia SkrajdaDietetyczka
Jakie są przyczyny stresu oksydacyjnego?
Stres oksydacyjny może być spowodowany wieloma różnymi czynnikami. Aby dobrze Ci to zobrazować, przygotowałem tabelkę, która podzielona jest na rodzaje czynników i konkretne przyczyny.
|
Rodzaj czynników |
|
|
Środowiskowe |
|
|
Dietetyczne |
|
|
Fizjologiczne |
|
|
Patologiczne |
|
|
Emocjonalne |
|
|
Genetyczne |
|
Stres oksydacyjny mogą powodować niektóre leki antykoncepcyjne, antydepresyjne lub sterydy. Oczywiście nie znaczy to, że należy przestać je brać. Pamiętaj jednak, aby zwiększyć wtedy swoją barierę antyoksydacyjną i zniwelować pozostałe czynniki powodujące wolne rodniki.
Julia SkrajdaDietetyczka
Stres oksydacyjny – objawy
Objawy stresu oksydacyjnego obejmują przede wszystkim zmęczenie, osłabienie, problemy z koncentracją oraz bóle głowy, stawów i mięśni. Inne symptomy, które również mogą świadczyć o nadmiarze wolnych rodników to m.in. zaparcia, wysypki, problemy z trawieniem i odpornością oraz stany zapalne.
- Zmęczenie i osłabienie. Stres oksydacyjny może wpływać na produkcję energetyczną komórek i prowadzić do uczucia zmęczenia czy osłabienia.
- Problemy z koncentracją. Uszkodzenia komórek nerwowych spowodowane stresem oksydacyjnym mogą prowadzić do problemów z pamięcią czy koncentracją.
- Bóle mięśni i stawów. Wolne rodniki mogą oddziaływać na komórki mięśniowe i stawowe, co będzie prowadziło do bólu.
- Problemy z układem odpornościowym. Stres oksydacyjny może wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego, zwiększać podatność na infekcje oraz utrudniać zdolność organizmu do radzenia sobie z chorobą.
- Przewlekłe bóle głowy. Wolne rodniki prowadzą do uszkodzeń tkanek nerwowych oraz wpływają na napięcie mięśni, co może być jednym z czynników prowadzących do przewlekłego bólu głowy.
- Wysypki skórne. Mogą one wynikać z reakcji alergicznych, stanów zapalnych oraz z uszkodzeń komórek skóry spowodowanych stresem oksydacyjnym. Jednocześnie, stan zapalny prowadzi do jeszcze większego stresu oksydacyjnego, dlatego reaguj szybko.
- Stany zapalne. Reaktywne cząsteczki tlenowe (ROS) mogą prowadzić do stanów zapalnych w organizmie, a przewlekły stan zapalny zwiększa produkcję ROS. To wzajemne oddziaływanie może prowadzić do cyklu zapalnego i nasilać stres oksydacyjny.
Pamiętaj, że każdy z wymienionych objawów może być również efektem innych problemów, niezwiązanych ze stresem oksydacyjnym. W przypadku występowania tych symptomów, skorzystaj z pomocy lekarskiej w celu uzyskania właściwej diagnozy.
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) sprzyja wytwarzaniu reaktywnych form tlenu (ROS) i form azotu (RNS), co powoduje uszkodzenia skóry. Przemysł kosmetyczny przyjął strategię włączania przeciwutleniaczy do preparatów przeciwsłonecznych. Pozwala to zapobiegać lub minimalizować uszkodzenia oksydacyjne wywołane promieniowaniem UV, zwiększać skuteczność fotoochrony i łagodzić fotostarzenie się skóry.
Ilona Krzak magister farmacji
Jakie mogą być skutki stresu oksydacyjnego?
Nieleczony stres oksydacyjny prowadzi do rozwoju wielu chorób. Do najczęstszych skutków tego stanu zaliczamy neurodegeneracją, choroby sercowo-naczyniowe, cukrzycę i problemy wątrobowe. Stres oksydacyjny skutkuje także problemami z tarczycą oraz przyspieszonym starzeniem się narządów.
Uszkodzenia komórek
Stres oksydacyjny skutkuje uszkodzeniem białek, lipidów i kwasów nukleinowych (DNA i RNA), wpływając negatywnie na funkcjonowanie komórek. Skutkiem tego może być:
- Neurodegeneracja. Uszkodzenia komórek nerwowych może prowadzić do chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona, Alzheimer czy stwardnienie rozsiane .
- Choroby sercowo-naczyniowe. Problemy z komórkami śródbłonka naczyń i mięśnia sercowego mogą prowadzić do chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca, zawał serca czy udar mózgu .
- Przewlekłe stany zapalne i problemy z układem odpornościowym. Uszkodzenia komórek mogą skutkować przewlekłymi stanami zapalnymi oraz zaburzeniami układu odpornościowego. Prowadzi to do chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń rumieniowaty układowy .
- Cukrzyca. W przypadku degradacji komórek trzustki może dojść do zaburzenia produkcji bądź wydzielania insuliny, czego skutkiem jest cukrzyca typu 1 lub 2 .
Pierwsze i zazwyczaj nieoczywiste objawy schorzeń, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona pojawiają się nawet 20 lat przed charakterystycznymi objawami danych schorzeń. Świadczy to przede wszystkim o tym, że choroba postępuje w bardzo długim czasie i permanentne narażenie na stres oksydacyjny zwiększa ryzyko szybszego pojawienia się ciężkich symptomów.
Ilona Krzak magister farmacji
Zaburzenia metaboliczne
Zaburzenia metaboliczne związane ze stresem oksydacyjnym obejmują szeroki zakres nieprawidłowości w procesach biochemicznych i zdolności komórek do przekształcania substancji odżywczych w energię. Uszkodzenia komórkowe spowodowane stresem oksydacyjnym mogą prowadzić do różnych zaburzeń metabolicznych, takich jak:
- Otyłość. Stres oksydacyjny może wpływać na zdolność komórek do magazynowania i przekształcania lipidów oraz na regulację procesów kontrolujących wagę ciała przez hormony takie jak insulina czy leptyna. Może to prowadzić do złego zarządzania tkanką tłuszczową w organizmie, co skutkuje otyłością .
- Zespół metaboliczny. Stan ten obejmuje szereg powiązanych zaburzeń metabolicznych, takich jak otyłość brzuszna, insulinooporność, wysokie ciśnienie tętnicze krwi i nieprawidłowy profil lipidowy. Wszystkie te czynniki są związane ze stresem oksydacyjnym, który prowadzi do zaburzenia pracy komórek i tkanek, kluczowych dla utrzymania równowagi metabolicznej .
- Problemy wątrobowe. Stres oksydacyjny może wpływać na funkcję komórek wątrobowych, prowadząc do nieprawidłowego metabolizmu lipidów, uszkodzenia wątroby oraz ostatecznie do marskości. Przykładem schorzenia, w którym stres oksydacyjny odgrywa istotną rolę, jest niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby .
- Choroby tarczycy. Nadmiar wolnych rodników może negatywnie oddziaływać na funkcjonowanie komórek tarczycy, prowadzić do niezdolności wytwarzania odpowiedniej ilości hormonów tarczycy czy zaburzeń w regulacji procesów metabolicznych. Skutkiem tego mogą być takie choroby, jak hashimoto, nadczynność tarczycy czy niedoczynność tarczycy .
Sama tkanka tłuszczowa także jest czynnikiem zapalnym w organizmie.
Ilona Krzak magister farmacji
Przyspieszenie procesów starzenia
Przyspieszenie procesów starzenia związane ze stresem oksydacyjnym może prowadzić do różnych negatywnych konsekwencji dla zdrowia i jakości życia:
- Skóra. Uszkodzenia białek, lipidów i kolagenu przez wolne rodniki mogą prowadzić do utraty elastyczności skóry, tworzenia się zmarszczek lub plam starczych .
- Starzenie się narządów. Stres oksydacyjny wpływa na funkcje narządów, prowadząc do zmniejszenia wydolności serca, płuc, nerek czy wątroby. Może to skutkować chorobami związanymi z wiekiem oraz ogólnym spadkiem jakości życia .
- Utrata sił witalnych. Przyspieszenie procesów starzenia może powodować wzrost zmęczenia, osłabienie sił witalnych, obniżenie wytrzymałości fizycznej oraz spadek funkcji poznawczych i koncentracji .
U palaczy obrywają nie tylko płuca. Dym papierosowy fatalnie działa na włosy, skórę i paznokcie. A połykane substancje smoliste reagują dalej. Myślę, że może być dużym zaskoczeniem, że u palaczy, jednym z najczęściej występujących nowotworów, jest rak pęcherza.
Ilona Krzak magister farmacji
Czym jest stres oksydacyjny plemników?
Nasilony stres oksydacyjny może prowadzić do obniżonej jakości nasienia, uszkodzenia DNA plemników oraz ich upośledzonego ruchu. Wpływa to na zdolność pary do poczęcia i przyczyniać się do niepłodności .
Leczenie stresu oksydacyjnego plemników można zminimalizować poprzez przeciwdziałanie i wsparcie metodami takimi jak zdrowa dieta bogata w antyoksydanty, ćwiczenia i unikanie nadmiernego stresu.
Stres oksydacyjny – badanie
Nie ma konkretnego badania, które pozwala zbadać stres oksydacyjny. Stan ten można wykryć, sprawdzając poziomu uszkodzeń spowodowanych przez wolne rodniki i zdolność antyoksydacyjną organizmu.
Jednym z ważniejszych badań krwi w określaniu stresu oksydacyjnego jest oznaczenie stężenia glutationu. Glutation to naturalny antyoksydant w organizmie, a jego pomiar może ocenić zdolność organizmu do walki ze stresem oksydacyjnym.
Bardzo ważna w walce z wolnymi rodnikami jest gospodarka hormonalna. Dlatego warto regularnie badać hormony. Mowa tu zarówno o kortyzolu, jak i hormonach tarczycy, a także kobiecych hormonach związanych z cyklem miesiączkowym.
Julia SkrajdaDietetyczka
Jak leczyć stres oksydacyjny?
Zwalczanie stresu oksydacyjnego skupia się na zapobieganiu, ochronie i powrocie do odpowiedniej ilości przeciwutleniaczy w organizmie. Jak uniknąć stresu oksydacyjnego?
- Dobór zdrowej diety. Spożywanie pokarmów bogatych w antyoksydanty, takie jak witaminy A, C, E, selen i resweratrol, może pomóc w walce z wolnymi rodnikami i wspierać regenerację komórek .
- Suplementacja. Stosowanie suplementów kolagenowych, które zawierają antyoksydanty, może wspomóc procesy ochronne w organizmie.
- Aktywność fizyczna. Regularna aktywność fizyczna może zwiększyć poziom antyoksydantów w organizmie .
- Redukcja stresu. Praktykowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, joga i głębokie oddychanie, może pomóc w utrzymaniu równowagi hormonalnej i zmniejszyć stres oksydacyjny .
- Dobre nawyki. Unikanie alkoholu, tytoniu i narkotyków to ważny krok w ochronie organizmu przed rozwojem stresu oksydacyjnego. Niezbędna jest również regularne wykonywanie profilaktycznych badań krwi, które pomogą ocenić stan zdrowia i ryzyko wystąpienia chorób związanych ze stresem oksydacyjnym .
- Dostateczna ilość snu. Wysypiając się, przyczyniasz się do regeneracji i odbudowy komórek. Zadbaj o to, aby przestrzegać dobrej higieny snu i dbać o wystarczający odpoczynek .
Pamiętaj, że zwalczanie stresu oksydacyjnego powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb. Dlatego zawsze skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą, który pomoże Ci przygotować odpowiedni plan działania.
Regularna aktywność fizyczna pomaga chronić się przed stresem oksydacyjnym, jednak bardzo intensywne ćwiczenia w połączeniu z brakiem regeneracji, to idealna kombinacja, którą lubią wolne rodniki.
Julia SkrajdaDietetyczka
Kawa a stres oksydacyjny – czy może pomóc?
Tak, kawa może pomóc na stres oksydacyjny. Napój ten zawiera naturalne antyoksydanty, które mogą pozytywnie wpłynąć na wolne rodniki. Związki, takie jak kwas chlorogenowy, kawowy, ferulowy są składnikami kawowca i mają zdolność do neutralizowania stresu oksydacyjnego .
Jakie zioła na stres oksydacyjny?
Zioła na stres oksydacyjny mogą pomóc wspierać ochronę organizmu przed wolnymi rodnikami oraz wzmacniać naturalne mechanizmy antyoksydacyjne. Poniżej znajduje się lista kilku ziół, które zdaniem badaczy mogą pomóc zmniejszyć stres oksydacyjny:
- Ashwagandha – adaptogen, który zwiększa odporność na stres i działa przeciwzapalnie .
- Miłorząb dwuklapowy – działa jako silny przeciwutleniacz i poprawia krążenie krwi .
- Kurkuma – ma silne właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne dzięki zawartości kurkuminy .
- Zielona herbata – zawiera polifenole, zwłaszcza EGCG, które mają potężne właściwości przeciwutleniające .
- Astragalus – korzeń tego zioła ma właściwości przeciwutleniające i adaptogenne .
- Melisa – ma działanie uspokajające oraz przeciwutleniające .
Pamiętaj, że zanim zastosujesz te zioła w celu zmniejszenia stresu oksydacyjnego, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Jakie suplementy wybrać na stres oksydacyjny?
Najlepsze suplementy na stres oksydacyjny obejmują: koenzym Q10 i witaminy B2, C, D i E, a także selen, cynk, likopen, glutation. Możesz również spróbować adaptogenów wspierających wewnętrzny spokój, takich jak ashwagandha. Inne rozwiązania to olejki CBD, które też mogą wspomagać walkę ze stresem .
Produkty spożywcze bogate w przeciwutleniacze (antyoksydanty)?
Głównym sposobem na stres oksydacyjny jest spożywanie dużej ilości produktów bogatych w przeciwutleniacze. Poniżej znajdziesz tabelkę, w której zawarte są najlepsze antyoksydanty.
|
Rodzaj produktów |
|
|
Owoce |
|
|
Warzywa |
|
|
Orzechy, nasiona, rośliny strączkowe |
|
|
Przyprawy i zioła |
|
|
Napoje |
|
|
Inne |
|
Najlepszym źródłem antyoksydantów są warzywa i owoce. Jeśli chodzi o witaminy rozpuszczalne (ADEK) w tłuszczach to warto jeść podroby, wątróbkę, jajka, ryby, ale także produkty mleczne.
Julia SkrajdaDietetyczka
Czy astaksantyna jest dobrym przeciwutleniaczem?
Tak, astaksantyna jest uważana za bardzo dobry przeciwutleniacz. Astaksantyna to karotenoid, który jest naturalnie występującym pigmentem odpowiedzialnym za czerwonawą barwę w owocach morza, takich jak krewetki czy łosoś.
Suplementy diety na stres oksydacyjny
ALINESS Naturalna Astaksantyna
- Składniki aktywne: astaksantyna
- Dawkowanie: 1 kapsułka dziennie do posiłku
- Wielkość opakowania: 60 kapsułek
- Wystarczy na: 60 dni
Opis produktu
Bardzo prosty suplement diety zawierający wyłącznie jeden składnik. Jest nim astaksantyna, która wedle wstępnych badań uważana jest za najsilniejszy antyoksydant. Składnik ten pochodzi z grupy karotenoidów i wykazuje działanie wspomagające układ odpornościowy i korzystnie wpływające na stan skóry.
Plusy i minusy
Plusy:
- Dobra dawka substancji czynnej.
- Brak zbędnych wypełniaczy.
- Wygodne dawkowanie (tylko jedna kapsułka dziennie).
Minusy:
- Tylko jeden składnik aktywny (brakuje dodatkowych przeciwutleniaczy).
- Preparat nieodpowiedni dla wegan.
Dodatkowe informacje
Dzieci nie powinny suplementować preparatów z astaksantyną. Na tę chwilę trwają badania, które sprawdzają bezpieczeństwo tych produktów dla najmłodszych.
Opinia eksperta
Jest to świetny antyoksydant, który pochodzi z naturalnego składnika. Muszę wspierać między innymi swoją wątrobę, która w sporcie wyczynowym jest trochę mocniej wykorzystywana i działa świetnie.
JanekStrefa Mocy
Solgar Zaawansowana Formuła Antyoksydacyjna
- Składniki aktywne: Witamina C, witamina E, L-cysteina, witamina B2, selen, mangan, kompleks roślinny i inne
- Dawkowanie: 1 kapsułka dziennie
- Wielkość opakowania: 60 kapsułek
- Wystarczy na: 60 dni
Opis produktu
Zaawansowana Formuła Antyoksydacyjna od Solgar to suplementy diety składający się z licznych antyoksydantów. Preparat poza witaminami w swoim składzie zawiera także ekstrakty roślinne i minerały. Ochrona antyoksydacyjna od Solgar może skutecznie wspierać walkę z wolnymi rodnikami.
Plusy i minusy
Plusy:
- Dobra dawka witaminy C i witaminy E.
- Cenne ekstrakty roślinne.
- Wygodne dawkowanie (jedna kapsułka dziennie).
Minusy:
- Niska dawka miedzi, witaminy E i selenu.
Dodatkowe informacje
Preparat zawiera witaminę E, dlatego nie może być stosowany przez kobiety w ciąży.
ALINESS PQQ
- Składniki aktywne: PQQ, koenzym Q10.
- Dawkowanie: 1 kapsułka dziennie
- Wielkość opakowania: 60 kapsułek
- Wystarczy na: 60 dni
Opis produktu
Prosty suplement diety z dwoma składnikami aktywnymi. Koenzym Q10 to związek witaminopodobny, który wspiera tworzenie energii w komórkach. Z kolei PQQ, czyli pirolochinolinochinon jest jednym z mocniejszych antyoksydantów. Wspomaga pracę układu nerwowego, pamięć, koncentrację oraz funkcje poznawcze.
PQQ i koenzym Q10 działają synergistycznie, dzięki czemu korzystniej wpływają na organizm.
Plusy i minusy
Plusy:
- Dobre dawki składników aktywnych.
- Skuteczne połączenie koenzymu Q10 i PQQ.
- Preparat jest wegetariański.
Minusy:
- Tylko dwa antyoksydanty w składzie.
Dodatkowe informacje
Suplementy diety od Aliness może być stosowany przez osoby nietolerujące glutenu i laktozy. Preparat nie zawiera też soi i GMO.
NOW FOODS Beta-Karoten 15 mg
- Składniki aktywne: Witamina A (beta-karoten), witamina E, lecytyna sojowa.
- Dawkowanie: 1 kapsułka dziennie
- Wielkość opakowania: 180 kapsułek
- Wystarczy na: 180 dni
Opis produktu
Witaminowe antyoksydanty w formie beta-karotenu i witaminy E. Preparat szczególnie wspiera zdrowie skóry, zapobiegając jej starzeniu. Pozytywnie wpływa także na ogólną ochronę antyoksydacyjną, zdrowie wzroku, osłabioną odporność i stan włosów.
Antyoksydanty od NOW FOODS to też lecytyna sojowa, która wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego i pracy mózgu oraz poprawia pamięć i koncentrację.
Plusy i minusy
Plusy:
- Bardzo dobra dawka witaminy A.
- Wydajne opakowanie (starcza na 180 dni).
Minusy:
- Niska dawka witaminy E.
- Preparat nieodpowiedni dla wegan.
Dodatkowe informacje
Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników kobiety w ciąży nie mogą suplementować witaminy A. Jej nadmiar ma działanie teratogenne – toksyczne dla płodu.
NOW FOODS Super Antioxidants
- Składniki aktywne: kwercetyna, bromelaina, wyciąg z żurawiny w proszku, korzeń imbiru i ekstrakty roślinne
- Dawkowanie: 2 kapsułka dziennie
- Wielkość opakowania: 120 kapsułek
- Wystarczy na: 60 dni
Opis produktu
Zestaw antyoksydantów, który może skutecznie wesprzeć codzienne funkcjonowanie. Preparat przeciwdziała wolnym rodnikom i zapobiega uszkodzeniom antyoksydacyjnym. Może także pozytywnie wpływać na stan skóry i wspomagać funkcje poznawcze.
Plusy i minusy
Plusy:
- Dobre dawki składników aktywnych.
- Preparat jest wegański.
- Umiejętne dobranie składników.
Minusy:
- Brak.
Dodatkowe informacje
Zależnie od potrzeb, producent zaleca przyjmować jedną lub dwie kapsułki dziennie.
Opinia eksperta
Korzystny wpływ przeciwutleniaczy jest niewątpliwy w przypadkach patologicznych (np. niedobór antyoksydantów), jednak wszystko z umiarem. Nadmierna suplementacja antyoksydantami może być niebezpieczna.
Ilona Krzak magister farmacji
Zobacz też:
Podsumowanie
- Stres oksydacyjny to stan, kiedy w organizmie jest więcej wolnych rodników niż przeciwutleniaczy.
- Najczęstsze przyczyny stresu oksydacyjnego to zanieczyszczenie powietrza, ekspozycja na promieniowanie UV czy niewłaściwy styl życia.
- Objawy stresu oksydacyjnego obejmują m.in. zmęczenie, problemy z koncentracją lub bóle głowy.
- W dłuższej perspektywie stres oksydacyjny prowadzi do chorób układu nerwowego i sercowego, zaburzeń metabolicznych i przyspieszonego starzenia się.
- Leczenie stresu oksydacyjnego obejmuje m.in. zdrową dietę, aktywność fizyczną i dobry sen.
- Produkty spożywcze, które pozwolą Ci zwalczyć stres oksydacyjny to m.in. gorzka czekolada, szpinak i cytrusy.
FAQ
Jakie choroby może wywoływać stres?
Stres może wywoływać wiele chorób, takich jak:
- Nadciśnienie tętnicze – dbaj o regularny odpoczynek i ćwiczenia relaksacyjne.
- Cukrzyca – kontroluj poziom cukru i prowadź zdrowy tryb życia.
- Choroby serca – bądź aktywny fizycznie i dbaj o równowagę pracy i życia prywatnego.
- Zaburzenia układu pokarmowego – wprowadź zdrową dietę i jedz regularnie.
- Bezsenność – stosuj zasady higieny snu i unikaj „pobudzaczy” przed snem, np. nadmiernego wysiłku fizycznego.
- Obniżona odporność – wzmacniaj układ odpornościowy zdrowym stylem życia.
Stres wpływa na całe ciało, dlatego właściwe zarządzanie nim pomaga zmniejszyć ryzyko tych chorób.
Co to jest szok tlenowy?
Szok tlenowy to stan, w którym dochodzi do uszkodzenia komórek przez wyżej niż normalnie utlenione cząsteczki, zwane wolnymi rodnikami. Aby przeciwdziałać szokowi tlenowemu:
- Spożywaj jedzenie bogate w przeciwutleniacze, takie jak owoce, warzywa i orzechy.
- Unikaj ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza i dym tytoniowy.
- Ćwicz regularnie, ale bez przeciążenia.
- Zredukuj stres, wprowadzając techniki relaksacyjne, np. medytację.
Zdrowy tryb życia wspomaga ochronę komórek przed szokiem tlenowym.
Co stres robi z naszymi stawami?
Stres wpływa na stawy różnymi sposobami:
- Napięcie mięśni – rozluźniaj mięśnie, stosując rozciąganie, rollowanie lub masaż (np. na macie do akupresury)
- Przewlekłe zapalenie – unikaj przetworzonej żywności, która może zwiększyć stan zapalny.
- Osłabienie układu odpornościowego – dbaj o zdrową dietę, sen i ćwiczenia, aby wspomóc układ immunologiczny.
Chroniąc stawy przed nadmiernym stresem, zmniejszasz ryzyko wystąpienia problemów ze stawami, takich jak artretyzm.
Jak chronić się przed stresem oksydacyjnym?
Aby chronić się przed stresem oksydacyjnym:
- Jedz produkty bogate w przeciwutleniacze – spożywaj owoce, warzywa, orzechy i nasiona.
- Ogranicz narażenie na toksyny – unikaj zanieczyszczeń powietrza i dymu tytoniowego.
- Regularnie ćwicz – uprawiaj umiarkowany wysiłek fizyczny.
- Zadbaj o zdrowy sen – utrzymuj regularne godziny snu i zapewnij odpowiednią ilość godzin.
- Stosuj techniki relaksacyjne – wprowadź medytację, jogę lub głębokie oddychanie.
Wprowadzenie tych zmian w swoim stylu życia przyczyni się do zredukowania stresu oksydacyjnego.
Jakie owoce mają dużo antyoksydantów?
Oto owoce bogate w przeciwutleniacze:
- Jagody – spożywaj jagody, takie jak borówki, maliny czy jeżyny.
- Truskawki – jedz regularnie, gdy są sezonowe.
- Wiśnie – bogate w antocyjany, które zmniejszają stres oksydacyjny.
- Czarne porzeczki – pełne witaminy C i polifenoli.
- Winogrona – dodawaj do swojej diety fioletowe i czerwone winogrona, bogate w resweratrol. Uwaga, jeśli jesteś diabetykiem, to bądź ostrożny – winogrona to bomba glukozowa.
- Granaty – spożywaj zwłaszcza ich soczyste nasiona.
Dodanie tych owoców do diety wspomaga ochronę przed stresem oksydacyjnym.
Co to jest hiperwentylacja?
Hiperwentylacja to szybkie, płytkie oddychanie, prowadzące do obniżenia poziomu dwutlenku węgla we krwi. Aby kontrolować hiperwentylację:
- Zastosuj technikę oddychania brzusznego – kładąc dłoń na brzuchu, oddychaj powoli, wypełniając płuca powietrzem.
- Wykorzystaj technikę 4-7-8 – wdychaj przez nos na 4, przytrzymaj oddech na 7, wydychaj przez usta na 8.
- Spróbuj medytacji – skoncentruj się na swoim oddechu, by uspokoić myśli.
- Rozważ ćwiczenia jogi – pomagają w nauce kontrolowania oddechu.
Regularne stosowanie tych technik może pomóc w zarządzaniu hiperwentylacją.
Jak pozbyć się kortyzolu z organizmu?
Aby pozbyć się kortyzolu z organizmu, zastosuj te metody:
- Sypiaj regularnie. Dąż do 7–9 godzin snu, gdyż odpoczynek redukuje stężenie kortyzolu.
- Ćwicz. Uprawiaj regularnie umiarkowane lub intensywne ćwiczenia.
- Redukuj stres. Spróbuj medytacji, jogi lub głębokiego oddychania.
- Stosuj zdrową dietę. Spożywaj białko, błonnik i zdrowe tłuszcze oraz unikaj przetworzonej żywności.
- Wykorzystaj adaptogeny. Rozważ stosowanie ziół, takich jak ashwagandha czy Rhodiola rosea.
Źródła
Zobacz wszystkie
Achakulwisut, P., Anenberg, S. C., Neumann, J. E., Penn, S. L., Weiss, N., Crimmins, A., Fann, N., Martinich, J., Roman, H., & Mickley, L. J. (2019). Effects of Increasing Aridity on Ambient Dust and Public Health in the U.S. Southwest Under Climate Change. GeoHealth, 3(5), 127–144. https://doi.org/10.1029/2019GH000187
Alexander, N. B., Taffet, G. E., Horne, F. M., Eldadah, B. A., Ferrucci, L., Nayfield, S., & Studenski, S. (2010). Bedside-to-Bench Conference: Research Agenda for Idiopathic Fatigue and Aging. Journal of the American Geriatrics Society, 58(5), 967–975. https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.2010.02811.x
Baratta, F., Pastori, D., Bartimoccia, S., Cammisotto, V., Cocomello, N., Colantoni, A., Nocella, C., Carnevale, R., Ferro, D., Angelico, F., Violi, F., & Del Ben, M. (2020). Poor Adherence to Mediterranean Diet and Serum Lipopolysaccharide Are Associated with Oxidative Stress in Patients with Non-Alcoholic Fatty Liver Disease. Nutrients, 12(6), Article 6. https://doi.org/10.3390/nu12061732
Birch‐Machin, M. A., & Bowman, A. (2016). Oxidative stress and ageing. British Journal of Dermatology, 175(S2), 26–29. https://doi.org/10.1111/bjd.14906
Chang, C.-H., Han, M.-L., Teng, N.-C., Lee, C.-Y., Huang, W.-T., Lin, C.-T., & Huang, Y.-K. (2018). Cigarette Smoking Aggravates the Activity of Periodontal Disease by Disrupting Redox Homeostasis- An Observational Study. Scientific Reports, 8(1), Article 1. https://doi.org/10.1038/s41598-018-29163-6
Chang, K.-H., & Chen, C.-M. (2020). The Role of Oxidative Stress in Parkinson’s Disease. Antioxidants, 9(7), Article 7. https://doi.org/10.3390/antiox9070597
Cheng, F., Luk, A. O., Tam, C. H. T., Fan, B., Wu, H., Yang, A., Lau, E. S. H., Ng, A. C. W., Lim, C. K. P., Lee, H. M., Chow, E., Kong, A. P., Keech, A. C., Joglekar, M. V., So, W. Y., Jenkins, A. J., Chan, J. C. N., Hardikar, A. A., & Ma, R. C. W. (2020). Shortened Relative Leukocyte Telomere Length Is Associated With Prevalent and Incident Cardiovascular Complications in Type 2 Diabetes: Analysis From the Hong Kong Diabetes Register. Diabetes Care, 43(9), 2257–2265. https://doi.org/10.2337/dc20-0028
Cichoż-Lach, H., & Michalak, A. (2014). Oxidative stress as a crucial factor in liver diseases. World Journal of Gastroenterology, 20(25), 8082–8091. https://doi.org/10.3748/wjg.v20.i25.8082
Cordero, M. D., Cano-García, F. J., Alcocer-Gómez, E., Miguel, M. D., & Sánchez-Alcázar, J. A. (2012). Oxidative Stress Correlates with Headache Symptoms in Fibromyalgia: Coenzyme Q10 Effect on Clinical Improvement. PLOS ONE, 7(4), e35677. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0035677
Dai, L., Sahin, O., Tang, Y., & Zhang, Q. (2017). A Mutator Phenotype Promoting the Emergence of Spontaneous Oxidative Stress-Resistant Mutants in Campylobacter jejuni. Applied and Environmental Microbiology, 83(24), e01685-17. https://doi.org/10.1128/AEM.01685-17
Darenskaya, M. A., Kolesnikova, L. I., & Kolesnikov, S. I. (2021). Oxidative Stress: Pathogenetic Role in Diabetes Mellitus and Its Complications and Therapeutic Approaches to Correction. Bulletin of Experimental Biology and Medicine, 171(2), 179–189. https://doi.org/10.1007/s10517-021-05191-7
Definicja stresu oksydacyjnego—NCI Dictionary of Cancer Terms—NCI (nciglobal,ncienterprise). (2011, luty 2). [NciAppModulePage]. https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/oxidative-stress
Díaz-López, A., Paz-Graniel, I., Ruiz, V., Toledo, E., Becerra-Tomás, N., Corella, D., Castañer, O., Martínez, J. A., Alonso-Gómez, Á. M., Wärnberg, J., Vioque, J., Romaguera, D., López-Miranda, J., Estruch, R., Tinahones, F. J., Lapetra, J., Serra-Majem, L., Bueno-Cavanillas, A., Tur, J. A., … Salas-Salvadó, J. (2021). Consumption of caffeinated beverages and kidney function decline in an elderly Mediterranean population with metabolic syndrome. Scientific Reports, 11(1), Article 1. https://doi.org/10.1038/s41598-021-88028-7
Emanuelli, M., Sartini, D., Molinelli, E., Campagna, R., Pozzi, V., Salvolini, E., Simonetti, O., Campanati, A., & Offidani, A. (2022). The Double-Edged Sword of Oxidative Stress in Skin Damage and Melanoma: From Physiopathology to Therapeutical Approaches. Antioxidants, 11(4), Article 4. https://doi.org/10.3390/antiox11040612
Epel, E. S., Blackburn, E. H., Lin, J., Dhabhar, F. S., Adler, N. E., Morrow, J. D., & Cawthon, R. M. (2004). Accelerated telomere shortening in response to life stress. Proceedings of the National Academy of Sciences, 101(49), 17312–17315. https://doi.org/10.1073/pnas.0407162101
Esposito, S., Tenconi, R., Lelii, M., Preti, V., Nazzari, E., Consolo, S., & Patria, M. F. (2014). Possible molecular mechanisms linking air pollution and asthma in children. BMC Pulmonary Medicine, 14(1), 31. https://doi.org/10.1186/1471-2466-14-31
Farzaei, M. H., Zobeiri, M., Parvizi, F., El-Senduny, F. F., Marmouzi, I., Coy-Barrera, E., Naseri, R., Nabavi, S. M., Rahimi, R., & Abdollahi, M. (2018). Curcumin in Liver Diseases: A Systematic Review of the Cellular Mechanisms of Oxidative Stress and Clinical Perspective. Nutrients, 10(7), Article 7. https://doi.org/10.3390/nu10070855
Frias, D. P., Gomes, R. L. N., Yoshizaki, K., Carvalho-Oliveira, R., Matsuda, M., Junqueira, M. de S., Teodoro, W. R., Vasconcellos, P. de C., Pereira, D. C. de A., Conceição, P. R. da, Saldiva, P. H. N., Mauad, T., & Macchione, M. (2020). Nrf2 positively regulates autophagy antioxidant response in human bronchial epithelial cells exposed to diesel exhaust particles. Scientific Reports, 10(1), Article 1. https://doi.org/10.1038/s41598-020-59930-3
Full article: Effects of Methylsulfonylmethane (MSM) on exercise-induced oxidative stress, muscle damage, and pain following a half-marathon: A double-blind, randomized, placebo-controlled trial. (b.d.). Pobrano 17 maj 2023, z https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1186/s12970-017-0181-z
Furukawa, S., Fujita, T., Shimabukuro, M., Iwaki, M., Yamada, Y., Nakajima, Y., Nakayama, O., Makishima, M., Matsuda, M., & Shimomura, I. (2017). Increased oxidative stress in obesity and its impact on metabolic syndrome. The Journal of Clinical Investigation, 114(12), 1752–1761. https://doi.org/10.1172/JCI21625
Gosalbes, M. J., Llop, S., Vallès, Y., Moya, A., Ballester, F., & Francino, M. P. (2013). Meconium microbiota types dominated by lactic acid or enteric bacteria are differentially associated with maternal eczema and respiratory problems in infants. Clinical & Experimental Allergy, 43(2), 198–211. https://doi.org/10.1111/cea.12063
Gupta, R., Pathak, R., Bhatia, M. S., & Banerjee, B. D. (2009). Comparison of oxidative stress among migraineurs, tension-type headache subjects, and a control group. Annals of Indian Academy of Neurology, 12(3), 167. https://doi.org/10.4103/0972-2327.56316
He, Y.-Y., Klisch, M., & Häder, D.-P. (2002). Adaptation of Cyanobacteria to UV-B Stress Correlated with Oxidative Stress and Oxidative Damage¶. Photochemistry and Photobiology, 76(2), 188–196. https://doi.org/10.1562/0031-8655(2002)0760188AOCTUB2.0.CO2
Herbst, S., Campbell, P., Harvey, J., Bernard, E. M., Papayannopoulos, V., Wood, N. W., Morris, H. R., & Gutierrez, M. G. (2020). LRRK2 activation controls the repair of damaged endomembranes in macrophages. The EMBO Journal, 39(18), e104494. https://doi.org/10.15252/embj.2020104494
IJMS | Free Full-Text | The Role of Oxidative Stress and Antioxidants in Liver Diseases. (b.d.). Pobrano 17 maj 2023, z https://www.mdpi.com/1422-0067/16/11/25942
Imlay, J. A. (2019). Where in the world do bacteria experience oxidative stress? Environmental Microbiology, 21(2), 521–530. https://doi.org/10.1111/1462-2920.14445
Increased Nitrosative and Oxidative Stress in Platelets of Migraine Patients. (b.d.). Pobrano 17 maj 2023, z https://www.jstage.jst.go.jp/article/tjem/211/1/211_1_23/_article
Jakubczyk, K., Drużga, A., Katarzyna, J., & Skonieczna-Żydecka, K. (2020). Antioxidant Potential of Curcumin—A Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials. Antioxidants, 9(11), 1092. https://doi.org/10.3390/antiox9111092
Lindqvist, D., Dhabhar, F. S., James, S. J., Hough, C. M., Jain, F. A., Bersani, F. S., Reus, V. I., Verhoeven, J. E., Epel, E. S., Mahan, L., Rosser, R., Wolkowitz, O. M., & Mellon, S. H. (2017a). Oxidative stress, inflammation and treatment response in major depression. Psychoneuroendocrinology, 76, 197–205. https://doi.org/10.1016/j.psyneuen.2016.11.031
Lindqvist, D., Dhabhar, F. S., James, S. J., Hough, C. M., Jain, F. A., Bersani, F. S., Reus, V. I., Verhoeven, J. E., Epel, E. S., Mahan, L., Rosser, R., Wolkowitz, O. M., & Mellon, S. H. (2017b). Oxidative stress, inflammation and treatment response in major depression. Psychoneuroendocrinology, 76, 197–205. https://doi.org/10.1016/j.psyneuen.2016.11.031
Ling, L., Gao, F., Zhang, Q., He, T., Zhao, Y., Xing, Y., Yu, Y., & Ji, K. (2019). Optical Coherence Tomography Angiography Assessed Retinal and Choroidal Microvasculature Features in Patients with Retinitis Pigmentosa: A Meta-Analysis. BioMed Research International, 2019, e6723917. https://doi.org/10.1155/2019/6723917
Mancini, R. S., Wang, Y., & Weaver, D. F. (2018). Phenylindanes in Brewed Coffee Inhibit Amyloid-Beta and Tau Aggregation. Frontiers in Neuroscience, 12. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnins.2018.00735
Marseglia, L., Manti, S., D’Angelo, G., Nicotera, A., Parisi, E., Di Rosa, G., Gitto, E., & Arrigo, T. (2015). Oxidative Stress in Obesity: A Critical Component in Human Diseases. International Journal of Molecular Sciences, 16(1), Article 1. https://doi.org/10.3390/ijms16010378
McKay, D. L., & Blumberg, J. B. (2002). The Role of Tea in Human Health: An Update. Journal of the American College of Nutrition, 21(1), 1–13. https://doi.org/10.1080/07315724.2002.10719187
McNeill, A., Magalhaes, J., Shen, C., Chau, K.-Y., Hughes, D., Mehta, A., Foltynie, T., Cooper, J. M., Abramov, A. Y., Gegg, M., & Schapira, A. H. V. (2014). Ambroxol improves lysosomal biochemistry in glucocerebrosidase mutation-linked Parkinson disease cells. Brain, 137(5), 1481–1495. https://doi.org/10.1093/brain/awu020
Mullenix, G. J., Greene, E. S., Emami, N. K., Tellez-Isaias, G., Bottje, W. G., Erf, G. F., Kidd, M. T., & Dridi, S. (2021). Spirulina platensis Inclusion Reverses Circulating Pro-inflammatory (Chemo)cytokine Profiles in Broilers Fed Low-Protein Diets. Frontiers in Veterinary Science, 8. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fvets.2021.640968
Peters, A., Veronesi, B., Calderón-Garcidueñas, L., Gehr, P., Chen, L. C., Geiser, M., Reed, W., Rothen-Rutishauser, B., Schürch, S., & Schulz, H. (2006). Translocation and potential neurological effects of fine and ultrafine particles a critical update. Particle and Fibre Toxicology, 3(1), 13. https://doi.org/10.1186/1743-8977-3-13
Petruk, G., Del Giudice, R., Rigano, M. M., & Monti, D. M. (2018). Antioxidants from Plants Protect against Skin Photoaging. Oxidative Medicine and Cellular Longevity, 2018, e1454936. https://doi.org/10.1155/2018/1454936
Pizzino, G., Irrera, N., Cucinotta, M., Pallio, G., Mannino, F., Arcoraci, V., Squadrito, F., Altavilla, D., & Bitto, A. (2017). Oxidative Stress: Harms and Benefits for Human Health. Oxidative Medicine and Cellular Longevity, 2017, 8416763. https://doi.org/10.1155/2017/8416763
Prevalence and Determinants of Hyperuricemia in Middle-Aged, Urban Chinese Men | Metabolic Syndrome and Related Disorders. (b.d.). Pobrano 17 maj 2023, z https://www.liebertpub.com/doi/10.1089/met.2009.0084
Rad, N. R., Movahedian, A., Feizi, A., Aminorroaya, A., & Aarabi, M. H. (2022a). Antioxidant effects of astaxanthin and metformin combined therapy in type 2 diabetes mellitus patients: A randomized double-blind controlled clinical trial. Research in Pharmaceutical Sciences, 17(2), 219. https://doi.org/10.4103/1735-5362.335179
Rad, N. R., Movahedian, A., Feizi, A., Aminorroaya, A., & Aarabi, M. H. (2022b). Antioxidant effects of astaxanthin and metformin combined therapy in type 2 diabetes mellitus patients: A randomized double-blind controlled clinical trial. Research in Pharmaceutical Sciences, 17(2), 219. https://doi.org/10.4103/1735-5362.335179
Reid, M. B., Stokić, D. S., Koch, S. M., Khawli, F. A., & Leis, A. A. (1994). N-acetylcysteine inhibits muscle fatigue in humans. The Journal of Clinical Investigation, 94(6), 2468–2474. https://doi.org/10.1172/JCI117615
Rochette, L., Zeller, M., Cottin, Y., & Vergely, C. (2014). Diabetes, oxidative stress and therapeutic strategies. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - General Subjects, 1840(9), 2709–2729. https://doi.org/10.1016/j.bbagen.2014.05.017
Sandberg, M., Patil, J., D’Angelo, B., Weber, S. G., & Mallard, C. (2014). NRF2-regulation in brain health and disease: Implication of cerebral inflammation. Neuropharmacology, 79, 298–306. https://doi.org/10.1016/j.neuropharm.2013.11.004
Sania, A., Brittain, K., Phillips, T. K., Zerbe, A., Ronan, A., Myer, L., & Abrams, E. J. (2017). Effect of alcohol consumption and psychosocial stressors on preterm and small-for-gestational-age births in HIV-infected women in South Africa: A cohort study. BMJ Open, 7(3), e014293. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2016-014293
Services, D. of H. & H. (b.d.). Antioxidants. Department of Health & Human Services. Pobrano 16 maj 2023, z http://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/antioxidants
Sharma, R., Biedenharn, K. R., Fedor, J. M., & Agarwal, A. (2013). Lifestyle factors and reproductive health: Taking control of your fertility. Reproductive Biology and Endocrinology, 11(1), 66. https://doi.org/10.1186/1477-7827-11-66
Sivoňová, M., Žitňanová, I., Hlinčíková, L., Škodáček, I., Trebatická, J., & Ďuračková, Z. (2004). Oxidative Stress in University Students during Examinations. Stress, 7(3), 183–188. https://doi.org/10.1080/10253890400012685
Sokolenko, V. L., Sokolenko, S. V., Sheiko, V. I., & Kovalenko, O. V. (2018). Interconnection of the immune system and the intensity of the oxidative processes under conditions of prolonged exposure to small doses of radiation. Regulatory Mechanisms in Biosystems, 9(2), Article 2. https://doi.org/10.15421/021825
Taylor, N. L., Heazlewood, J. L., Day, D. A., & Millar, A. H. (2005). Differential Impact of Environmental Stresses on the Pea Mitochondrial Proteome * S. Molecular & Cellular Proteomics, 4(8), 1122–1133. https://doi.org/10.1074/mcp.M400210-MCP200
Tsuchida, K., & Kobayashi, M. (2020). Oxidative stress in human facial skin observed by ultraweak photon emission imaging and its correlation with biophysical properties of skin. Scientific Reports, 10(1), Article 1. https://doi.org/10.1038/s41598-020-66723-1
Venditti, P., & Meo, S. D. (2006). Thyroid hormone-induced oxidative stress. Cellular and Molecular Life Sciences CMLS, 63(4), 414–434. https://doi.org/10.1007/s00018-005-5457-9
Wang, Y., Andrukhov, O., & Rausch-Fan, X. (2017). Oxidative Stress and Antioxidant System in Periodontitis. Frontiers in Physiology, 8. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphys.2017.00910
Wierzejska, R. (2017). Can coffee consumption lower the risk of Alzheimer’s disease and Parkinson’s disease? A literature review. Archives of Medical Science, 13(3), 507–514. https://doi.org/10.5114/aoms.2016.63599
Redakcja
Poznaj zespółIlona Krzak uzyskała stopień magistra farmacji na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu. Odbywała praktykę w aptece szpitalnej i przemyśle farmaceutycznym. Aktualnie pracuje w zawodzie, a także prowadzi edukacyjną stronę internetową (http://apterskimokiem.pl/) oraz profil na Instagramie: @pani_z_apteki
gru 02
Poznaj naturalne sposoby na obniżenie cholesterolu i suplementy na cholesterol
lis 22
Maślan sodu działa jak dzień w SPA dla Twoich jelit. Zobacz jak wybrać ten najbardziej skuteczny.
lis 19
Poznaj najlepsze suplementy na zespół jelita drażliwego i jak wspierać zdrowie jelit dietą i stylem życia.