Biotyna – co to, działanie, występowanie, oznaki niedoboru

Biotyna to witamina należąca do grupy B. Wspomaga zdrowie skóry i nerwów, a także wspiera metabolizm i układ pokarmowy.

TekstLudwik Jelonek

Tekst

Ludwik Jelonek

Redaktor Natu.Care

Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

RecenzjaJulia Skrajda

Zweryfikowane przez eksperta

Recenzja

Julia Skrajda

Dietetyczka kliniczna

Dietetyczka kliniczna, pracuje w zawodzie, tworzy spersonalizowane jadłospisy i zalecenia pod jednostki chorobowe.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

RedakcjaMichał Tomaszewski

Redakcja

Michał Tomaszewski

Redaktor

Absolwent Dziennikarstwa i Artes Liberales na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2017 roku jako redaktor współpracuje z największymi portalami w Polsce i za granicą. Wcześniej przez 3 lata pracował w jednej z wiodących firm farmaceutycznych – branżę zdrowia i urody zna od podszewki. W wolnym czasie najbardziej lubi grać w tenisa lub jeździć na nartach.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Fact-checkingNina Wawryszuk

Fact-checking

Nina Wawryszuk

Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Biotyna – co to, działanie, występowanie, oznaki niedoboru

03 grudnia, 2024

10 min

Dlaczego możesz nam zaufać

Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.

Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym

Informacja o reklamach

Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.

Dowiedz się więcej w naszym regulaminie

Media o nas:

Popularność biotyny stale rośnie, a rzetelnych informacji brakuje. „Preparaty z biotyną często są obiektem zainteresowania pacjentów. Zapotrzebowanie na te produkty wzrosło w czasie pandemii. Najpewniej chodzi o powikłania po przebytym COVID-19 – wypadanie włosów oraz łamliwość paznokci”, przyznaje magister farmacji Ilona Krzak.

Z artykułu dowiesz się:

Czym jest biotyna
Jakie działanie i właściwości ma biotyna
Jakie są skutki niedoboru i nadmiaru biotyny w organizmie
Jak bezpiecznie suplementować biotynę - także w czasie ciąży

Skóra, włosy, paznokcie: Glow Stories — Odkryj, co dla Twojej urody może zrobić Natu.Care Glow Stories

Glow Stories to formuła aktywnych składników, które zostały starannie dobrane wedle najnowszych badań naukowych. Znajdziesz w nich biotynę, cynk i miedź pielęgnujące zdrowie włosów i promiennej cery. Ponadto cynk jest odpowiedzialny także za zachowanie zdrowych paznokci. Mądra suplementacja zadba o Twoje piękno od środka.

Julia Skrajda, dietetyk kliniczny

Sprawdź cenę

Zobacz też:

Co to jest biotyna?

Biotyna to rozpuszczalna w wodzie witamina B. Wspomaga enzymy w rozkładaniu tłuszczów, węglowodanów i białek . Pomaga regulować sygnały wysyłane przez komórki. Według eksperta biotyna „oddziałuje na stan paznokci, włosów i naskórka. Wpływa także na reakcje immunologiczne i zapalne. Jej nadmiar jest wydalany z moczem”.

Biotyna bierze udział w procesie dojrzewania czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Odpowiada także za tworzenie hemu (składnika wiążącego tlen i odpowiedzialnego za jego transport do krwinek).

Julia Skrajda dietetyczka

Właściwości biotyny

Eksperci potwierdzają, że biotyna jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jakie są jej najcenniejsze właściwości?

„Biotyna wraz z witaminą K uczestniczy w procesie powstawania protrombiny (czynnika regulującego krzepliwość krwi). Dlatego biotyna odpowiada za prawidłową krzepliwość krwi”.

Julia Skrajda dietetyczka

Wspieranie zdrowia paznokci

Pokarmy i suplementy bogate w biotynę wzmacniają kruche i łamliwe paznokcie . Badanie przeprowadzone w Szwajcarii pozwala wierzyć, że suplementacja biotyny pozytywnie wpływa na grubość płytki paznokcia – wśród osób suplementujących zauważono 25-procentowy wzrost grubości paznokci w porównaniu do osób, które nie przyjmowały witaminy H.

Leczenie cukrzycy

Badania sugerują, że biotyna może pomóc w leczeniu cukrzycy . Reguluje ona poziom cukru u osób z tym schorzeniem. Co więcej, witaminy z grupy B pozytywnie wpływają na funkcjonowanie mózgu . Dzięki temu możliwe jest złagodzenie neurologicznych objawów cukrzycy, takich jak dysfunkcja nerwu.

Poprawa stanu włosów

Biotyna wpływa na ogólną kondycję włosów. Jest także pomocna dla osób z jej klinicznym niedoborem oraz łysieniem. Ilona Krzak wyjaśnia jednak:

Badania mówią, że przyczyną wypadania włosów nie musi być niedobór biotyny. Co więcej, jeśli ktoś cierpi na łysienie telogenowe, androgenowe czy ma niedobór żelaza – suplementacja witaminy H nie przyniesie oczekiwanych skutków.

Utrzymywanie zdrowej skóry

Biotyna nawilża, wygładza oraz poprawia ogólny stan skóry . Jest ważna dla produkcji energii i uczestniczy w tworzeniu kwasów tłuszczowych odżywiających skórę. Witamina H wspiera leczenie łojotoku oraz zapobiega łuszczeniu się skóry . Jej niedobór prowadzi do wysypek skórnych oraz stanów zapalnych.

Leczenie stwardnienia rozsianego

Stwardnienie rozsiane to choroba autoimmunologiczna . Niszczy ochronną powłokę włókien nerwowych w mózgu, rdzeniu kręgowym i oczach . Osoby cierpiące na to schorzenie regularnie suplementujące biotynę mogą liczyć na poprawę . Konieczne są jednak dodatkowe badania, aby potwierdzić te założenia.

Jak widać, suplementacja biotyny wiąże się z wieloma pozytywnymi skutkami. Jej przyjmowanie może się jednak wiązać z niebezpieczeństwem. Jakim?

Suplementacja biotyną może skutkować wypaczeniem wyników badań laboratoryjnych. Szczególną uwagę powinni tutaj zachować pacjenci bez objawów, u których wyniki wskazują na chorobę Gravesa-Basedova. Biotyna może również fałszować wyniki testów troponinowych u osób z zawałem mięśnia sercowego – dając wyniki ujemne. Jest to skrajnie niebezpieczne!

Ilona KrzakMagister farmacji

Biotyna odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Aktywuje fagocytozę, czyli zwalcza wirusy, bakterie, a także neutralizuje wolne rodniki.

Julia Skrajda dietetyczka

Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci

Produkt z wysokiej jakości kwasem foliowym Quatrefolic®, ekstraktem z pędów bambusa i składnikami, które pozytywnie wpływają na skórę, włosy i paznokcie.

Zobacz więcej

W jakich produktach występuje biotyna?

Biotyna występuje w wielu produktach spożywczych . Najwięcej znajdziemy jej w:

podrobach,
jajach,
rybach,
mięsie,
nasionach,
orzechach
i niektórych warzywach, takich jak słodki ziemniak .

Zawartość biotyny w poszczególnych artykułach może się od siebie różnić. Wpływa na nią odmiana roślin, pora roku czy technika przetwarzania.

Zawartość biotyny w produktach – tabela

Produkt	Zawartość biotyny w 100 gramach
Wątróbka wołowa	35 mcg
Prażone orzeszki ziemne	20 mcg
Jajko	20 mcg
Prażone nasiona słonecznika	13 mcg
Łosoś różowy	6 mcg
Kotlet schabowy	4,5 mcg
Słodkie ziemniaki	2 mcg
Pieczarki	2 mcg

„Roślinne produkty bogate w biotynę to przede wszystkim soja, kalafior, marchew, szpinak i pomidory”.

Julia Skrajda dietetyczka

Niedobór biotyny

„Niedobór biotyny występuje rzadko. Witamina H jest szeroko rozpowszechniona w pokarmach, dlatego łatwo dostarczyć ją z dietą” – przyznaje magister farmacji, Ilona Krzak. Mimo tego są grupy osób szczególnie narażone na jej brak.

Kto jest zagrożony?

Niedobór biotyny często występuje u osób z zespołem krótkiego jelita i złego wchłaniania . Osoby przyjmujące antybiotyki lub odżywiane pozajelitowo również mogą tego doświadczyć. Istnieje także wąska grupa ludzi borykająca się z wrodzonym niedoborem biotynidazy . Choroba ta przejawia się wadą metabolizmu biotyny.

„Niedoborem biotyny zagrożone są osoby ze stanami zapalnymi. Jej brak prowadzi do ich zaostrzania. Efektem tego jest gorsza kondycja włosów i paznokci. Na niedobór witaminy B7 mogą cierpieć także osoby z monotematyczną dietą i zaburzeniami odżywiania”.

Ilona KrzakMagister farmacji

Wchłanianie biotyny z żywności zaburza substancja antyodżywcza zwana awidyną. To składnik białka jaja kurzego. Awidyna uniemożliwia wchłanianie biotyny, ale jest podatna na zniszczenia w wysokich temperaturach.

Wystarczy zatem najczęściej nie jeść niedogotowanych lub surowych jajek, aby dostarczać organizmowi odpowiednie dawki biotyny z dietą.

Julia Skrajda dietetyczka

Do czego prowadzi?

Twój organizm zawsze daje Ci znać, kiedy czegoś potrzebuje. Podobnie dzieje się w przypadku niedoboru biotyny. Jakie symptomy wystąpią, kiedy Ci jej zabraknie?

Objawy niedoboru biotyny :

wypadanie włosów,
zapalenie skóry,
wysypka,
problemy ze słuchem i wzrokiem,
bóle mięśni,
zmęczenie,
bezsenność,
utrata apetytu,
mdłości,
depresja.

Nadmiar biotyny

Nadmiar biotyny w organizmie to bardzo rzadkie zjawisko . Witamina H jest rozpuszczalna w wodzie. Dlatego jej nadwyżkę wydalamy wraz z moczem . Jeśli dojdzie do nadmiaru biotyny, doświadczysz:

bezsenności,
nadmiernego oddawania moczu,
wzmożonego pragnienia.

Przedawkowanie – co mówi ekspert?

Magister farmacji, Ilona Krzak, uspokaja:

W aptekach można dostać produkty zawierające nawet 10 mg biotyny. Charakterystyka jednego z nich podaje, że przyjmowanie 300 mg tej witaminy dziennie przez 24 miesiące nie spowodowało zatrucia. Dlatego przedawkowanie witaminy B7 występuje wyłącznie w skrajnych wypadkach.

Suplementacja biotyny

Biotyna ma kluczowe znaczenie dla zdrowia. Choć występuje ona w wielu pokarmach, jej suplementacja także przynosi oczekiwane skutki.

Jak długo przyjmować, aby zobaczyć efekty?

Z pewnością chciałbyś zobaczyć efekty stosowania biotyny niedługo po rozpoczęciu suplementacji. Doświadczysz ich jednak dopiero po około 3 miesiącach . Pamiętaj, że czas ten jest zależny od konkretnego suplementu. Nie bez znaczenia jest także ilość przyjmowanej biotyny, która powinna być zgodna z zaleceniami producenta.

Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na biotynę?

Wiek	Dzienne zapotrzebowanie
0-6 miesięcy	5 mikrogramów
7-12 miesięcy	6 mikrogramów
1-3 lat	8 mikrogramów
4-8 lat	12 mikrogramów
9-13 lat	20 mikrogramów
14-18 lat	25 mikrogramów
19+ lat	30 mikrogramów

O jakiej porze dnia przyjmować?

Biotyna podobnie jak inne witaminy z grupy B odgrywa kluczową rolę w metabolizmie składników odżywczych i produkcji energii. Właśnie dlatego witaminę H warto przyjmować z porannym posiłkiem. Dzięki temu możliwe jest usprawnienie jej wchłaniania. Jeśli jednak nie masz takiej możliwości – przyjmij ją o dowolnej porze dnia.

Przeciwwskazania do suplementacji biotyny

Biotyna to bezpieczna i nietoksyczna substancja . Jak już wiesz, nasz organizm wydala jej nadmiar wraz z moczem. Według specjalisty „nie ma przeciwwskazań do jej suplementacji. Nawet pacjenci z niewydolnością nerek czy wątroby mogą ją przyjmować”. Witamina H nie reaguje też z ziołami.

Biotynę warto suplementować w przypadku zaburzeń odżywiania czy niepełnowartościowej diety. Jest ona niezbędna do prawidłowego funkcjonowania narządów, metabolizmu i ogólnego rozwoju. Dlatego musimy dbać o jej odpowiedni poziom. Co więcej, badania pokazują, że suplementacja witaminy B7 jest pomocna w leczeniu zapaleń skóry.

Ilona KrzakMagister farmacji

Czy biotyna wpływa na ciążę?

Badania wskazują, że u kobiet w ciąży może występować niedobór biotyny . Wedle słów eksperta „jest on niebezpieczny dla płodu. Prowadzi do opóźnienia wzrostu, wad wrodzonych, a nawet poronienia”. Mimo tego suplementacja witaminy H w ciąży rzadko okazuje się niezbędna. Pamiętaj, że zalecić może ją tylko specjalista.

Czy kobiety karmiące piersią mogą suplementować biotynę?

Według farmaceuty „suplementacja biotyny podczas karmienia piersią w dawkach do 2,5 mg/dzień jest bezpieczna” . Zalecane dawkowanie witaminy H w czasie karmienia piersią jest jednak znacznie niższe. Wynosi ono 35 mikrogramów dziennie .

W ciąży i laktacji dość często stwierdza się niedobory biotyny. Dlatego warto stosować zbilansowaną dietę, bogatą w tę witaminę, zamiast stosować suplementy diety.

Julia Skrajda dietetyczka

Interakcje biotyny z lekami

Nie ma dowodów na to, aby biotyna wchodziła w interakcje z lekami . Niektóre z nich mogą zmniejszać jej poziom. Według eksperta są to „leki przeciwdrgawkowe i hormony steroidowe”. Poza tym wspomniane antybiotyki także wpływają na poziom witaminy H . Jeśli bierzesz którykolwiek z tych leków – przed rozpoczęciem suplementacji skontaktuj się z lekarzem.

Zobacz też:

Podsumowanie

Biotyna to coraz popularniejsza witamina, dlatego zapamiętaj:

Biotyna wspomaga enzymy w rozkładaniu tłuszczów, węglowodanów i białek.
Wpływa na zdrowie skóry, włosów i paznokci.
Biotynę znaleźć można w rybach, mięsie, podrobach, nasionach, jajach, orzechach oraz niektórych warzywach.
Niedobór biotyny występuje rzadko – większość z nas przyjmuje ją z dietą.
Nadmiar biotyny wydalany jest wraz z moczem.
Nie ma przeciwwskazań do stosowania biotyny.
Biotyna ma kluczowy wpływ dla prawidłowego rozwoju ciąży.
Leki przeciwdrgawkowe, antybiotyki oraz hormony steroidowe mogą obniżać poziom biotyny we krwi.

FAQ

Czy warto brać biotynę?

Suplementacja biotyną może pomóc we wzmocnieniu i poprawie kondycji włosów, skóry i paznokci. Oprócz tego wpływa na układ odpornościowy, a wraz z witaminą K reguluje krzepliwość krwi. Może pomóc w leczeniu cukrzycy, a nawet stwardnienia rozsianego.

Zobacz też: Biotyna na włosy – źródła, efekty + ranking produktów

Czy biotyna to kolagen?

Nie, biotyna i kolagen to dwa różne składniki. Biotyna to witamina z grupy B, która odgrywa ważną rolę w utrzymaniu zdrowia skóry, włosów i paznokci oraz w metabolizmie energetycznym.

Z kolei kolagen to białko strukturalne, które stanowi podstawowy składnik tkanki łącznej w naszym organizmie. Kolagen pełni istotną rolę w budowie skóry, kości, ścięgien i więzadeł, a także – jak biotyna – korzystnie wpływa na kondycję włosów i paznokci. Niedobór kolagenu może być widoczny już po 25. roku życia.

Zobacz też: Kolagen na włosy – efekty i jak stosować?

Co wypłukuje biotynę?

Nie ma konkretnej substancji, która bezpośrednio wypłukuje biotynę z organizmu. Jednakże istnieją czynniki, które mogą obniżać poziom biotyny w organizmie, takie jak: nadmiar alkoholu, palenie papierosów, stosowanie niektórych leków (np. antybiotyków, leków przeciwdepresyjnych) oraz przewlekłe choroby jelitowe. Nietypowym powodem może być… nadmierne spożycie surowego białka jaj. Dbaj o zbilansowaną dietę, ograniczyć używki, a tymczasowo wesprzyj się suplementując biotynę.

Jak długo stosować biotynę?

Czas suplementacji biotyną zależy od indywidualnych potrzeb i stopnia niedoborów. Zaleca się, by trwała ona co najmniej kilka miesięcy, żeby uzyskać pozytywne efekty na kondycję skóry, włosów i paznokci.

Po tym okresie warto przerwać suplementację na kilka tygodni i ponownie zacząć, aby uniknąć wytworzenia ewentualnej tolerancji organizmu na biotynę. W międzyczasie warto zrobić badania krwi, żeby sprawdzić stężenie biotyny w organizmie.

Czy biotyna ma wpływ na TSH i inne badania tarczycy?

Tak. Przyjmowanie co najmniej 20 mg biotyny dziennie może poważnie zaburzyć wyniki badań na tarczycę. Jeśli masz w planach takie badanie, przynajmniej na 48 godzin przed przerwij suplementację.

Czy biotyna i witamina H oraz B7 to te same związki?

Tak, biotyna, witamina B7 oraz witamina H to nazwy, które można używać zamiennie. Określają one ten sam związek.

Czy należy zaprzestać suplementacji biotyny na czas depilacji laserowej?

Tak, przed rozpoczęciem depilacji laserowej, w trakcie oraz kilka tygodni po jej zakończeniu nie należy suplementować witaminy H. Biotyna pozytywnie wpływa na porost włosów, co w przypadku takiego zabiegu jest to z oczywistych powodów potencjalnie niekorzystne.

Źródła

Zobacz wszystkie

Ablon, G. (2015). A 3-Month, Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study Evaluating the Ability of an Extra-Strength Marine Protein Supplement to Promote Hair Growth and Decrease Shedding in Women with Self-Perceived Thinning Hair. Dermatology Research and Practice, 2015, e841570. https://doi.org/10.1155/2015/841570

APILAM. (b.d.). Biotina, vitamina B7, vitamina H: Nivel de riesgo para la lactancia según e-lactancia.org. e-lactancia.org. Pobrano 17 marzec 2023, z http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/biotin-vitamin-b7-vitamin-h/product/

Biotin Deficiency—An overview | ScienceDirect Topics. (b.d.). Pobrano 17 marzec 2023, z https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/biotin-deficiency

Bistas, K. G., & Tadi, P. (2022). Biotin. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554493/

Brownlee, W. J., Hardy, T. A., Fazekas, F., & Miller, D. H. (2017). Diagnosis of multiple sclerosis: Progress and challenges. The Lancet, 389(10076), 1336–1346. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(16)30959-X

Dobson, R., & Giovannoni, G. (2019). Multiple sclerosis – a review. European Journal of Neurology, 26(1), 27–40. https://doi.org/10.1111/ene.13819

Hemmati, M., Babaei, H., & Abdolsalehei, M. (2013). Survey of the Effect of Biotin on Glycemic Control and Plasma Lipid Concentrations in Type 1 Diabetic Patients in Kermanshah in Iran (2008-2009). Oman Medical Journal, 28(3), 195–198. https://doi.org/10.5001/omj.2013.53

Office of Dietary Supplements—Biotin. (b.d.). Pobrano 17 marzec 2023, z https://ods.od.nih.gov/factsheets/Biotin-HealthProfessional/

Reddi, A., DeAngelis, B., Frank, O., Lasker, N., & Baker, H. (1988). Biotin supplementation improves glucose and insulin tolerances in genetically diabetic KK mice. Life Sciences, 42(13), 1323–1330. https://doi.org/10.1016/0024-3205(88)90226-3

Saleem, F., & Soos, M. P. (2022). Biotin Deficiency. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547751/

Şen, O., & Türkçapar, A. G. (2021). Hair Loss After Sleeve Gastrectomy and Effect of Biotin Supplements. Journal of Laparoendoscopic & Advanced Surgical Techniques. Part A, 31(3), 296–300. https://doi.org/10.1089/lap.2020.0468

Wolf, B. (1993). Biotinidase Deficiency. W M. P. Adam, G. M. Mirzaa, R. A. Pagon, S. E. Wallace, L. J. Bean, K. W. Gripp, & A. Amemiya (Red.), GeneReviews®. University of Washington, Seattle. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1322/

Zempleni, J., Wijeratne, S. S. K., & Hassan, Y. I. (2009). Biotin. BioFactors, 35(1), 36–46. https://doi.org/10.1002/biof.8

Oceń artykuł

4.5

Głos oddany

47 opinii, ocena: 4.5