Teraz -30% 🎉 na pierwszą subskrypcję z kodem: NOWYROK. Sprawdź!

Badania na tarczycę: jakie zrobić i dlaczego są tak ważne? Objawy, przygotowanie, normy

Tarczyca nie boli, a objawy choroby można łatwo zignorować. Zadbaj o profilaktykę i zrób badania tarczycy.

Mateusz Podlecki - TekstTekstMateusz Podlecki
Mateusz Podlecki - Tekst
Tekst
Mateusz Podlecki
Redaktor Natu.Care

W Natu.Care edukuje na temat zdrowego stylu życia i obala niebezpieczne mity, przeciwstawiając im wyniki najnowszych badań naukowych. Dodatkowo interesuje się nowymi technologiami oraz ich wpływem na zdrowie i codzienne życie.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Witold Tomaszewski - RecenzjaRecenzjaWitold Tomaszewski
Zweryfikowane przez eksperta
Witold Tomaszewski - Recenzja
Recenzja
Witold Tomaszewski
Doktor nauk medycznych

Doktor nauk medycznych, ekspert prawa żywnościowego i farmaceutycznego oraz doświadczony pracownik sektora medycznego.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Grzegorz Koper - Fact-checkingFact-checkingGrzegorz Koper
Grzegorz Koper - Fact-checking
Fact-checking
Grzegorz Koper
Fact-checker

Grzegorz Koper zajmuje się weryfikacją cytowanych źródeł i sprawdza, czy publikowane treści są zgodne z prawdą.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Badania na tarczycę: jakie zrobić i dlaczego są tak ważne? Objawy, przygotowanie, normy
19 sierpnia, 2024
14 min
Dlaczego możesz nam zaufać

Dlaczego możesz nam zaufać

Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.


Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym

Informacja o reklamach

Informacja o reklamach

Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.


Dowiedz się więcej w naszym regulaminie

Media o nas:

Problemy z tarczycą ma ponad 22% Polaków w różnym wieku, a większość z nich o tym nie wie. Objawy łatwo zbagatelizować i wytłumaczyć innymi dolegliwościami. 

Zmęczenie i senność zrzucisz na przepracowanie. Wahania wagi i wypadające włosy to przecież zła dieta i stres. Na suchą skórę kupisz krem, a gdy będzie Ci zimno otulisz się kocem lub założysz grubsze rękawiczki. Tylko że to jedynie „leczenie” objawów. Najważniejsze jest poznanie ich przyczyny. Kluczowe będą tu badania tarczycy i konsultacje z lekarzem.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Jakie objawy mogą dawać choroby tarczycy
  • Jakie badania tarczycy pomogą zdiagnozować problemy zdrowotne
  • Jak często należy badać swoją tarczycę
  • Jak przygotować się do badań tarczycy
  • Czy badania profilaktyczne możesz zrobić w domu

Jeśli zauważasz u siebie objawy opisywane w tym artykule, wykonaj badania tarczycy oraz skonsultuj się z endokrynologiem. Wczesne rozpoznanie nieprawidłowości pozwoli na skuteczne leczenie.

Potrzebujesz pomocy?
Umów wizytę
Natu.Care Omega-3ᵀᴳ Premium

Sprawdź, za co pokochały go tysiące klientek Natu.Care Premium Omega-3ᵀᴳ.

Natu.Care Omega-3ᵀᴳ Premium

Natu.Care Omega-3ᵀᴳ Premium dla zdrowia serca, mózgu i odporności. Najlepsza przyswajalność. Optymalna dawka 750 mg. Przebadana przez niezależne laboratorium.

Zobacz więcej
W końcu omega 3 w solidnej dawce i proporcji. Plus za TG, czyli trójglicerydy!
Zobacz więcej

Zobacz też, jakie inne badania warto zrobić:

Wskazania do badania na tarczycę

Tarczyca to niewielki narząd w kształcie motyla. Znajduje się u przedniej podstawy szyi, tuż poniżej chrząstki krtani. Mimo swych niepozornych rozmiarów to jeden z najważniejszych gruczołów w całym organizmie, ponieważ reguluje wiele procesów, m.in. przemiany metaboliczne, wzrost i rozwój organizmu, pracę układu sercowo-naczyniowego, utrzymywanie równowagi psychiczno-emocjonalnej.

Zaburzenia funkcjonowania tarczycy są trudne do jednoznacznego zdiagnozowania. Objawy zazwyczaj są bezbolesne, a czasem jest ich tak wiele, że trudno sobie wyobrazić, że są spowodowane zaburzeniami funkcjonowania tylko jednego narządu. 

Zarówno objawy nadczynności tarczycy, jak i niedoczynności można podzielić na cztery grupy :

  • neurologiczne,
  • psychiczne,
  • zmiany w wyglądzie,
  • inne.

Zapoznaj się z tymi najważniejszymi, porównaj je i zastanów się, czy warto zdecydować się na kompleksowe badania tarczycy.

Objawy, które powinny skłonić do wykonania badań tarczycy

Problem

Zmiany w wyglądzie

Objawy neurologiczne

Objawy psychiczne

Inne

Niedoczynność tarczycy

wypadanie włosów

łamliwe paznokcie

nadwaga i otyłość

wysypka

sucha skóra (zwłaszcza na kolanach i łokciach)

częste poczucie zimna

mrowienie w kończynach

bóle mięśnie i stawów

pieczenie języka

zmęczenie

senność

depresja

apatia

problemy psychotyczne i paranoidalne

bezpłodność

nieregularne miesiączki

zaparcia

słabe libido

niskie ciśnienie

Nadczynność tarczycy

spuchnięte powieki

zaczerwienienie i wytrzeszcz oczu

przetłuszczające się, słabe włosy

problemy z przybraniem na wadze

problemy ze snem

ogólne osłabienie

napady gorąca

niepokój

rozdrażnienie

depresja

zmęczenie

bezsenność i trudności z zasypianiem

wysokie ciśnienie

nieregularna praca serca (kołatanie)

biegunki

problemy z płodnością i miesiączką

Dostrzegasz u siebie przynajmniej część z tych objawów? To dostateczny powód, żeby zbadać swoją tarczycę i skonsultować się z lekarzem

Potrzebujesz pomocy?
Umów wizytę

Problemy z tarczycą to słaba kondycja włosów i paznokci. Sprawdź, jak możesz im pomóc:

Jakie badania na tarczycę można wykonać?

Najważniejsze badania tarczycy zawarte są w tzw. pakietach lub profilach tarczycowych. W ofercie punktów diagnostycznych i laboratoriów znajdziesz dwa zestawy pakietów badań tarczycowych – podstawowy i rozszerzony. Potrzebne są one do wykrycia chorób bezpośrednio lub pośrednio związanych z tarczycą, a także do kontroli leczenia tego gruczołu.

Podstawowe badania tarczycy

Badanie TSH

Choć TSH (hormon tyreotropowy, tyreotropina) produkowana jest przez przysadkę mózgową, to jest ona kluczowa dla funkcjonowania zarówno samej tarczycy, jak i naszego organizmu. Oznaczenie stężenia TSH to podstawowe badanie w diagnostyce chorób tarczycy 

Zbyt niskie stężenie sugeruje nadczynność tarczycy, chorobę Gravesa-Basedowa czy zespół Sheehana. Z kolei zbyt wysokie – niedoczynność tarczycy, chorobę Hashimoto czy niedoczynność kory nadnerczy .

  • Wartości referencyjne TSH dla osoby dorosłej zazwyczaj mieszczą się w zakresie: 0,45–4,5 µU/ml. 
  • Stężenie TSH zależne jest też od wieku czy stylu życia.
  • Wahania mogą być wywołane również przez dietę, przyjmowane leki, ciążę czy miesiączkę. Granice TSH przesuwają się w górę wraz z wiekiem. Stężenie TSH wynoszące 4,2 µU/ml może być optymalne dla 30-letniej kobiety, jak 7,8 µU/ml dla 86-latka.
Wartości referencyjne stężeń hormonów będą również inne dla poszczególnych laboratoriów, dlatego wyniki zawsze trzeba interpretować według przyjętych przedziałów w danym miejscu.
dr n. hab. Witold Tomaszewski

Witold Tomaszewskidoktor nauk medycznych

Badanie fT3 i fT4

Pod wpływem TSH tarczyca produkuje m.in. hormony T3 (trijodotyronina) i T4 (tyroksyna), które odpowiadają za wiele procesów w organizmie, w tym za wykorzystywanie energii, utrzymanie temperatury i wagi ciała. Wspomagają także siłę mięśni i pracę układu nerwowego. Oznaczenie fT3 i fT4 jest ważne w diagnostyce chorób tarczycy, a ich wyniki należy zawsze interpretować w zestawieniu z uwzględnieniem stężenia TSH .

  • Jeśli stężenie TSH jest podwyższone, stężenie fT4 będzie w dolnych granicach lub poniżej wartości referencyjnych – to sugeruje niedoczynność 
  • Jeśli stężenie TSH jest obniżone, fT4 będzie w górnych granicach lub powyżej przyjętych wartości referencyjnych – to zaś oznacza prawdopodobieństwo nadczynności tarczycy .

Przyjęte zakresy referencyjne  dla fT3 i fT4 oscylują w granicach:

  • fT3: 4,0–7,8 pmol/l
  • fT4: 10–25 pmol/l
Pojedynczy wynik tych badań nie pozwoli zdiagnozować żadnej choroby, ale może skłonić lekarza do wykonania dodatkowych testów, które pomogą w pełni ocenić zaburzenia pracy tarczycy.
dr n. hab. Witold Tomaszewski

Witold Tomaszewskidoktor nauk medycznych

Rozszerzone badania tarczycy

Pakiet rozszerzony badań tarczycy oprócz badania wyżej wymienionych hormonów obejmuje także oznaczenie stężenia przeciwciał, które mogą być przydatne w dokładniejszej diagnozie konkretnych zaburzeń czynności tarczycy.

Badanie anty-TPO

Określenie stężenia przeciwciał przeciw peroksydazie tarczycowej pomaga w diagnostyce m.in. choroby Hashimoto (nawet w przypadku prawidłowych wyników TSH i hormonów tarczycy), chorób autoimmunologicznych tarczycy czy Gravesa–Basedowa .

Badanie anty-TG

Określenie przeciwciał przeciw tyreoglobulinie (białko produkowane przez tarczycę) pozwala stwierdzić choroby autoimmunologiczne, a także monitorować pacjentów w trakcie leczenia raka tarczycy .

Badanie TRAb

Przeciwciała przeciwko receptorowi TSH są charakterystyczne przy chorobie Gravesa–Basedowa .

Potrzebujesz pomocy?
Umów wizytę

Diagnostyka i badania uzupełniające

Choroby tarczycy mogą być powiązane lub stać się przyczyną wielu innych dolegliwości i schorzeń, np. układu neurologicznego, sercowo-naczyniowego czy kostnego. Jeśli masz potwierdzone nieprawidłowości tarczycowe, sprawdź jeszcze inne parametry i wskaźniki.

Morfologia – badania krwi

Zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy mogą być odpowiedzialne za rozwój niebezpiecznych stanów chorobowych. Do anemii może przyczyniać się niedoczynność tarczycy, z kolei nadczynność wywołana przez chorobę Gravesa–Basedowa może prowadzić do niedokrwistości .

Regularna morfologia pozwoli kontrolować m.in. liczbę czerwonych krwinek i ogólny stan Twojego organizmu, dlatego warto ją robić przynajmniej raz w roku.
dr n. hab. Witold Tomaszewski

Witold Tomaszewskidoktor nauk medycznych

USG tarczycy

Pomoże dokładnie określić i ocenić umiejscowienie, budowę i wielkość tarczycy, a także z większą dokładnością wykryć guzki czy wole. Będzie ono przydatne także w monitorowaniu postępów terapii i leczenia chorób tarczycy .

Profil lipidowy

Osoby z niedoczynnością są w grupie ryzyka miażdżycy i zawału mięśnia sercowego spowodowanych przez nadmierne odkładanie się cholesterolu w organizmie . Kontrola pomoże odpowiednio zarządzać dietą, by do tego nie dopuścić.

Oznaczenie stężenia homocysteiny

Homocysteina to aminokwas, dzięki któremu możliwa jest regeneracja uszkodzonych tkanek. Podwyższone stężenie homocysteiny może towarzyszyć niedoczynności tarczycy. W dłuższej perspektywie może ono powodować problemy zakrzepowe, zmiany miażdżycowe, a także zwiększać ryzyko zawału serca .

Oznaczenie stężenia żelaza

W przypadku niedoczynności tarczycy zaburzony jest metabolizm żelaza i ferrytyny (czyli jego zapasów i transportu). Niedobór żelaza może prowadzić do nieprawidłowego działania tarczycy, m.in. do obniżenia stężenia hormonów tarczycy.

Zapamiętaj!

Oprócz wspomnianych związków i minerałów, przy chorobach tarczycy należy zwrócić uwagę dodatkowo na stężenie selenu, cynku, witaminy D, kwasów omega-3 czy witaminy B12, tiaminy, witaminy C oraz E.

Jeśli chcesz wieść zdrowe i szczęśliwe życie, badania profilaktyczne to podstawa. Możesz je błyskawicznie zamówić bez wychodzenia z domu, a wyniki skonsultować z lekarzem prowadzącym. Przebadaj się już teraz!

Potrzebujesz pomocy?
Umów wizytę

Chorobom tarczycy często towarzyszą problemy ze skórą. Zobacz, jak możesz ją wesprzeć:

Jak często robić badania tarczycy?

Tarczyca reguluje pracę praktycznie całego organizmu, dlatego trzeba o nią dbać. Pamiętaj – profilaktyka jest najważniejsza, a lepiej zapobiegać niż leczyć. Jeśli ktoś z najbliższej rodziny chorował na tarczycę – też warto się przebadać, zwłaszcza gdy objawy mogą sugerować jakąś dysfunkcję tego gruczołu.

Podstawowe i rozszerzone badania tarczycy warto robić przynajmniej raz w roku, a USG tarczycy co najmniej raz na dwa lata. Zwłaszcza gdy w najbliższej rodzinie masz historię chorób tarczycy.
dr n. hab. Witold Tomaszewski

Witold Tomaszewskidoktor nauk medycznych

Oczywiście to, jak często robić badania na tarczycę uzależnione jest od Twojego stanu zdrowia. 

W przypadku chorób powiązanych z tarczycą badanie poziomu TSH, fT3 i fT4 zazwyczaj robi się co trzy miesiące, a w momencie zmiany leczenia – co sześć tygodni, by sprawdzić skuteczność terapii. Z kolei w chorobie Hashimoto kontrola anty-TPO i anty-TG raz na rok lub dwa lata w zupełności wystarczy.

Ostateczna decyzja zawsze będzie należeć do lekarza prowadzącego.

Dlaczego warto zrobić badania tarczycy?

Badania krwi pod kątem stwierdzenia choroby tarczycy pomogą :

  • profilaktycznie ocenić funkcjonowanie tarczycy,
  • stwierdzić, czy niepokojące objawy mają podłoże endokrynologiczne,
  • w przypadku „złych” wyników postawić szybszą diagnozę i rozpocząć skuteczne leczenie,
  • wykluczyć lub potwierdzić niebezpieczne choroby tarczycy, jak niedoczynność, nadczynność czy choroby Hashimoto lub Gravesa–Basedowa,
  • oszczędzić czas, który spędzisz w kolejkach i gabinecie lekarskim,
  • przy wyborze pakietów badań, zaoszczędzić też pieniądze.
Potrzebujesz pomocy?
Umów wizytę

Gdzie zbadać tarczycę?

Wszystkie badania na tarczycę możesz wykonać prywatnie, jak i na NFZ.

Badania tarczycy na NFZ

Wszystkie badania tarczycy możesz wykonać nieodpłatnie w ramach refundacji NFZ – konieczne jest jednak skierowanie od lekarza rodzinnego (wówczas będziesz mógł wykonać podstawowe badania) lub endokrynologa (pełen pakiet).

Prywatne badania tarczycy

Jeśli zależy Ci na czasie i nie chcesz czekać na wystawienie skierowania, możesz skorzystać z płatnych prywatnych badań na tarczycę.

Ile kosztują badania tarczycy?

Cennik zależy przede wszystkim od liczby parametrów, które chcesz oznaczyć i skomplikowania wybranych przez Ciebie badań. Możesz zlecić pojedyncze badania, jednak zdecydowanie bardziej opłaca się skorzystać z pakietów. Punkty diagnostyczne i laboratoria zazwyczaj oferują dwa pakiety – podstawowy i rozszerzony.

Jak wyglądają badania na tarczycę – przygotowanie i wyniki

Badanie krwi pod kątem oceny funkcjonowania tarczycy nie jest inwazyjne i nie wymaga specjalnego przygotowania. Wystarczy pobrać próbkę krwi i oddać ją do analizy laboratoryjnej. 

Jakie warunki trzeba spełnić, żeby wyniki badań na tarczycę były miarodajne?

  • Wykonuj badania rano lub – w przypadku powtarzanych badań – o określonej porze: TSH wykazuje zmienność wydzielania przez całą dobę. 
  • Nie musisz być na czczo.
  • Kobiety mogą wykonać badania tarczycy w każdym dniu cyklu: nie ma on wpływu na wyniki.
  • Na badanie nie przychodź po dużym wysiłku fizycznym i stresie: mogą one zafałszować wyniki.
  • Badania krwi najlepiej wykonywać w dobrej kondycji zdrowotnej: infekcja i przeziębienie nie powinny mieć wpływu na wyniki.
  • Jeśli jest to badanie kontrolne, nie rób badań po przyjęciu leków na tarczycę. Na wynik może mieć również przyjmowanie takich substancji jak glikokortykosteroidy, dopamina czy biotyna

Ile trzeba czekać na wyniki badań tarczycy?

Wyniki pojedynczych badań lub całego pakietu zazwyczaj otrzymasz tego samego lub następnego dnia roboczego – wszystko zależy od obłożenia pracą konkretnego laboratorium.

Jak samemu zbadać i sprawdzić swoją tarczycę (i czy w ogóle się da)?

Szczegółowe badania tarczycy w połączeniu z dodatkowymi testami pozwolą precyzyjnie określić jej stan i kondycję. Pomiędzy nimi możesz samodzielnie kontrolować jej stan bez wychodzenia z domu. Proste samobadanie może pomóc wykryć guzki czy zmiany, które mogą wskazywać na choroby tarczycy.

Do wykonania autobadania tarczycy potrzebujesz jedynie lustra i szklanki wody.

Jak wykonać samodzielne badanie tarczycy?

  1. Stań przed lustrem tak, aby widzieć w całości przednią część szyi.
  2. Odchyl lekko głowę do tyłu.
  3. Wyciągnij szyję ku górze.
  4. Weź łyk wody.
  5. Dokładnie obserwuj w lustrze moment przełykania, bez opuszczania głowy.

Poruszający się przełyk ułatwi dostrzeżenie niesymetrycznych zmian i guzków – jeśli nie masz pewności, powtórz obserwację.

Możesz również wykonać tzw. palpacyjne badanie tarczycy. Polega ono na dotykowej ocenie i wyczuciu obecności ewentualnych guzków. 

Palpacyjne badanie tarczycy może pomóc we wczesnej diagnostyce nowotworowej – palpacyjnie jesteśmy w stanie wykryć guzki. Warto wykonywać je w ramach regularnej profilaktyki. Powinny to robić zwłaszcza kobiety po 40. roku życia, które mogą łączyć je z regularnym USG tarczycy.
dr n. hab. Witold Tomaszewski

Witold Tomaszewskidoktor nauk medycznych

Potrzebujesz pomocy?
Umów wizytę

Jednym z objawów chorób tarczycy są wahania nastroju, problemy ze snem, a nawet depresja. Dlatego tak istotna jest równowaga psychiczna i zdrowy sen. Przeczytaj, jak możesz się o nie zatroszczyć:

Mam nadzieję, że teraz już wiesz, dlaczego tak istotna jest profilaktyka i nie będziesz szukać wymówek, żeby nie zrobić badania tarczycy. Jeśli masz jeszcze pytania albo wątpliwości, zapraszam do sekcji komentarzy.

Zobacz też:

Podsumowanie

Prawidłowa praca tarczycy to jeden z kluczy do Twojego zdrowia i dobrego samopoczucia.

Z tego tekstu zapamiętaj, że:

  • Tarczyca to niewielki gruczoł, który reguluje wiele procesów w naszym organizmie – od metabolizmu i wydatkowania energii po pracę układu sercowego i dobrostan psychiczny.
  • Objawy zaburzeń i chorób tarczycy można łatwo przeoczyć i przypisać je innym schorzeniom.
  • Profilaktyczne badania krwi pod kątem tarczycy należy robić przynajmniej raz w roku, a USG tarczycy raz na dwa lata – chyba, że lekarz zaleci inaczej.
  • Podstawowe badania diagnostyczne obejmują oznaczenie stężenia TSH, a także fT3 oraz fT4. 
  • Rozszerzony pakiet tarczycowy to również badania anty-TPO, anty-TG oraz TRAb.
  • W warunkach domowych możesz wykonać autobadanie tarczycy, a także tzw. badanie palpacyjne, które mogą pomóc wcześnie wykryć guzki czy asymetryczne zmiany.
  • Badania możesz wykonać prywatnie lub nieodpłatnie na NFZ, jednak konieczne będzie do tego skierowania lekarza.
  • Najczęstsze problemy z tarczycą to jej niedoczynność lub nadczynność, choroba Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa, wole i rak tarczycy.

FAQ

Jakie badania wykonuje się na tarczycę?

Podstawowe badania tarczycy obejmują wskazanie TSH, fT3 i fT. Badania rozszerzone (tzw. pakiet tarczycowy) obejmują także badania anty-TPO, anty-TG i oznaczenie przeciwciał przeciw receptorom TSH (TRAb). W diagnostyce chorób tarczycy warto wykonać również morfologię krwi, USG tarczycy, lipidogram, a także oznaczenie stężenia żelaza i homocysteiny.

Jaki wynik TSH jest niepokojący?

Oznaczenie stężenia TSH to podstawa w diagnostyce chorób tarczycy. Wartości referencyjne dla osób dorosłych mieszczą się w granicach 0,45–4,5 µU/ml.

Wyniki poniżej zakresu sugeruje nadczynność tarczycy i chorobę Gravesa–Basedowa. Zbyt wysokie stężenie – niedoczynność tarczycy lub chorobę Hashimoto.

Granice stężenia TSH przesuwają się wraz z wiekiem, a wahania wywołane są przez dietę, styl życia, przyjmowane leki, ciążę czy miesiączkę.

Ile kosztują badania na tarczycę?

Ceny uzależnione są od konkretnego laboratorium, a także wybranego pakietu. Możesz wybrać badanie pojedynczych czynników, pakiet podstawowy lub rozszerzony. Najbardziej opłacalne są badania w ramach pakietu rozszerzonego – obejmują wszystkie najważniejsze badania tarczycy. Ich ceny rozpoczynają się od około 150 zł.

Czy badania na tarczycę są refundowane?

Badania na tarczycę można wykonać prywatnie – wtedy będą one odpłatne. Skierowanie na badanie hormonów tarczycy może wystawić lekarz rodzinny lub specjalista endokrynolog – w tym przypadku badania wykonasz za darmo. Niestety, rozszerzony pakiet badań rzadko od razu przepisywany jest w gabinecie lekarza rodzinnego.

Jeśli podejrzewasz u siebie problemy z tarczycą, poproś swojego lekarza o skierowanie lub wykonaj badania prywatnie i skonsultuj wyniki ze specjalistą.

Choroba Hashimoto to nadczynność czy niedoczynność tarczycy?

Choroba Hashimoto to stan przewlekłego stanu zapalnego tarczycy i jest jedną z głównych przyczyn niedoczynności tarczycy. To choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy stopniowo niszczy komórki tarczycy. Co ważne, często nie daje ona typowych dla niedoczynności objawów. Podstawą do dalszego diagnozowania może być zbyt wysokie stężenie TSH we krwi, dlatego tak istotne są regularne badania kontrolne.

Jak wykryć niedoczynność tarczycy?

Podstawowymi badaniami w diagnozie niedoczynności tarczycy są oznaczenia stężeń jej hormonów. Rozpoczyna się od badania TSH – podwyższone stężenie sugeruje niewydolną pracę tego gruczołu. Dla potwierdzenia zleca się zwykle diagnostyczne testy, czyli badanie fT3 i fT4. Pomocne będzie również USG tarczycy. W procesie diagnozowania choroby Hashimoto dodatkowo wykonuje się badania anty-TPO i anty-TG.

Czy do badań na tarczycę trzeba być na czczo?

Badanie TSH nie wymaga większych przygotowań – nie musisz być na czczo. Ważne jest pobranie krwi w godzinach porannych lub określonej porze w przypadku badań powtarzanych. Wszystko dlatego, że TSH ma pulsacyjny charakter wydzielania w ciągu doby – najwyższe stężenie obserwuje się późnym wieczorem i najniższe w godzinach południowych.

Czy chorą tarczycę da się wyleczyć?

Niedoczynność tarczycy wymaga leczenia preparatami z lewotyroksyną i regularnej kontroli TSH – niestety, bardzo często przez całe życie. Istnieją jednak przypadki samoistnej remisji i ustąpienia choroby.

Całkowite wyleczenie nadczynności tarczycy uzależnione jest przede wszystkim od jej przyczyny. Po leczeniu operacyjnym lub terapii z udziałem promieniotwórczego jodu może wystąpić niedoczynność tarczycy, która wymaga przyjmowania tyroksyny i kontroli lekarskich do końca życia.

Co to jest TSH w badaniu krwi?

TSH to hormon produkowany przez przysadkę mózgową, który stymuluje tarczycę do wydzielania hormonów T3 i T4. Stężenie TSH we krwi oznacza się w przypadku podejrzenia zaburzeń pracy tarczycy i w czasie leczenia hormonalnego preparatami z tyroksyną.

Zbyt niskie stężenie może sugerować nadczynność tarczycy, a za wysokie – niedoczynność.

Kiedy badać TSH u niemowlaka?

Ryzyko wystąpienia zaburzeń pracy tarczycy u płodu i noworodka jest znikome. Mimo wszystko warto oznaczyć stężenie TSH w standardowym badaniu przesiewowym.

Wszystkim noworodkom z grupy ryzyka należy wykonać oznaczenie stężenia TSH i fT4 we krwi pępowinowej lub żylnej – czasem konieczne będzie kilkukrotne powtórzenie badania.

Ważna jest obserwacja w ciągu dwóch tygodni po urodzeniu. W razie wystąpienia objawów niedoczynności należy oznaczyć stężenia TSH i fT4 w ciągu 7–10 dni życia.

Źródła

Zobacz wszystkie

Catargi, B., Parrot-Roulaud, F., Cochet, C., Ducassou, D., Roger, P., & Tabarin, A. (1999). Homocysteine, hypothyroidism, and effect of thyroid hormone replacement. Thyroid: Official Journal of the American Thyroid Association, 9(12), 1163–1166. https://doi.org/10.1089/thy.1999.9.1163

Chatterjee, S., Chakrabarti, P., & Sinhamahapatra, P. (2021). Relationship between iron metabolism and thyroid hormone profile in hypothyroidism. International Journal of Research in Medical Sciences, 9(3), 790–793. https://doi.org/10.18203/2320-6012.ijrms20210879

Fischli, S., von Wyl, V., Trummler, M., Konrad, D., Wueest, S., Ruefer, A., Heering, K., Streuli, R., Steuer, C., Bernasconi, L., Recher, M., & Henzen, C. (2017). Iron metabolism in patients with Graves’ hyperthyroidism. Clinical Endocrinology, 87(5), 609–616. https://doi.org/10.1111/cen.13450

Rugge, J. B., Bougatsos, C., & Chou, R. (2014). Introduction. W Screening for and Treatment of Thyroid Dysfunction: An Evidence Review for the U.S. Preventive Services Task Force [Internet]. Agency for Healthcare Research and Quality (US). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK285870/

Sheehan, M. T. (2016). Biochemical Testing of the Thyroid: TSH is the Best and, Oftentimes, Only Test Needed – A Review for Primary Care. Clinical Medicine & Research, 14(2), 83–92. https://doi.org/10.3121/cmr.2016.1309

Triiodothyronine (T3) Tests: MedlinePlus Medical Test. (b.d.). Pobrano 16 marzec 2023, z https://medlineplus.gov/lab-tests/triiodothyronine-t3-tests/

Wang, F., Tan, Y., Wang, C., Zhang, X., Zhao, Y., Song, X., Zhang, B., Guan, Q., Xu, J., Zhang, J., Zhang, D., Lin, H., Yu, C., & Zhao, J. (2012). Thyroid-stimulating hormone levels within the reference range are associated with serum lipid profiles independent of thyroid hormones. The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 97(8), 2724–2731. https://doi.org/10.1210/jc.2012-1133

Oceń artykuł
4.6
Głos oddany
54 opinie, ocena: 4.6
Mateusz Podlecki - Tekst

Redaktor Natu.Care

Mateusz Podlecki

W Natu.Care edukuje na temat zdrowego stylu życia i obala niebezpieczne mity, przeciwstawiając im wyniki najnowszych badań naukowych. Dodatkowo interesuje się nowymi technologiami oraz ich wpływem na zdrowie i codzienne życie.

Witold Tomaszewski - Recenzja

Doktor nauk medycznych

Witold Tomaszewski
Zweryfikowane przez eksperta

Doktor nauk medycznych, ekspert prawa żywnościowego i farmaceutycznego oraz doświadczony pracownik sektora medycznego.

Grzegorz Koper - Fact-checking

Fact-checker

Grzegorz Koper

Grzegorz Koper zajmuje się weryfikacją cytowanych źródeł i sprawdza, czy publikowane treści są zgodne z prawdą.

Młode, piękne kobiety z dobrą kondycją skóry.
Zadbaj o zdrowy organizm

Spróbuj wysokiej jakości suplementów Natu.Care

Zobacz produkty
Podobne artykuły
Próby wątrobowe: ALT, AST, ALP, BIL i GGTP – czym są i kiedy je wykonać?
Badania

lut 02

Próby wątrobowe: ALT, AST, ALP, BIL, GGTP – czym są?

Próby wątrobowe to badanie pozwalające ocenić pracę tego narządu. Dowiedz się, kiedy je wykonać.

Badanie kortyzolu – normy, cena, gdzie wykonać badanie, objawy i wskazania
Badania

sty 30

Kortyzol – badanie. Normy, za niski lub za wysoki poziom + cena

Na czym polega badanie kortyzolu, dlaczego jest ważne i jakie objawy powinny Cię do niego skłonić.

Badania krwi: jak się przygotować, kiedy i gdzie wykonać, jak interpretować wyniki?
Badania

sty 10

Badania krwi: wyniki, jak często wykonać, jak się przygotować

Badania krwi pozwalają wykryć wiele schorzeń, monitorować leczenie, a także ocenić ogólny stan pacjenta.